Luyện từ và câu : Tính từ (tiếp theo) – Tiếng Việt 4

A – Mục tiêu bài học

       – Nắm được một số cách thể hiện mức độ của đặc điểm, tính chất.

       – Biết dùng các từ ngữ biểu thị mức độ đặc điểm, tính chất.

B – Tìm hiểu nội dung (Hướng dẫn làm bài tập)

I – Nhận xét

1. Đặc điểm của các sự vật được miêu tả trong những câu sau khác nhau như thế nào?

a. Tờ giấy này trắng: mức độ trung bình – tính từ trắng.

b. Tờ giấy này trăng trắng: mức độ thấp – từ láy trăng trắng.

c. Tờ giấy này trắng tinh: mức độ cao – từ ghép trắng tinh.

2. Trong các câu dưới đây, ý nghĩa mức độ được thể hiện bằng những cách nào?

a. Tờ giấy này rất trắng: thêm từ rất vào trước tính từ trắng -> rất trắng.

b. Tờ giấy này trắng hơn: tạo phép so sánh với từ hơn -> trắng hơn.

c. Tờ giấy này trắng nhất: tạo phép so sánh với từ nhất -> trắng nhất.

II – Ghi nhớ (Đọc SGK).

III – Luyện tập

1. Tìm những từ ngữ biểu thị mức độ của đặc điểm, tính chất (được in nghiêng) trong đoạn văn sau:

      Hoa cà phê thơm đậm và ngọt nên mùi hương thường theo gió bay đi rất xa. Nhà thơ Xuân Diệu chỉ một lần đến đây ngắm nhìn vẻ đẹp của cà phê đã phải thốt lên:

                                  Hoa cà phê thơm lắm em ơi

                                  Hoa cùng một điệu với hoa nhài

                                  Trong ngà trắng ngọc, xinh và sáng

                                  Như miệng em cười đâu đây thôi.

     Mỗi mùa xuân, Đắk Lắk lại khoác lên mình một màu trắng ngà ngọc và tỏa ra mùi hương ngan ngát khiến đất trời trong những ngày xuân đẹp hơn, lộng lẫy hơn và tinh khiết hơn.

     Những từ được in nghiêng và đậm trong đoạn văn là những từ biểu thị mức độ của đặc điểm, tính chất ở những từ được in nghiêng.

2. Hãy tìm những từ ngữ miêu tả mức độ khác nhau của các đặc điểm sau: đỏ, cao, vui.

     + Đỏ:

     – Cách 1: tạo từ ghép và từ láy với tính từ đỏ: đo đỏ, đỏ đỏ, đỏ chót, đỏ chói, đỏ choét; đỏ sậm, đỏ tía, đỏ thẫm, đỏ hon hỏn,…

     – Cách 2: thêm vào các từ rất, quả, lắm vào trước hoặc vào sau tính từ đỏ: rất đỏ, đỏ quá, đỏ lắm, đỏ cực kì, đỏ vô cùng,…

     – Cách 3: tạo ra phép so sánh: đỏ hơn, đỏ như son, đỏ như máu,…

     + Cao:      

             – cao cao, cao chót vót, cao vút, cao vời vợi,…

             – rất cao, cao lắm, cao vô cùng, cao quá,…

             – cao hơn, cao nhất, cao như núi,…

     + Vui:       

             – vui vui, vui vẻ, vui sướng, vui mừng, mừng vui,… 

             – rất vui, vui lắm, vui quá,…

             – vui hơn, vui nhất, vui như Tết, vui như lễ,…

3. Đặt câu với mỗi từ em vừa tìm được ở bài tập 2.

     – Lá cờ đỏ thắm tung bay trong gió

     – Môi cô ấy đỏ như son

     – Ngọn núi cao vời vợi

     – Ngôi nhà cao như núi

     – Ngày khai giảng vui như Tết.