Luyện từ và câu : Mở rộng vốn từ: Ý chí – Nghị lực – Tiếng Việt 4

A – Mục tiêu bài học

      Nắm được một số từ, một số câu tục ngữ nói về ý chí, nghị lực của con người. Biết sử dụng các từ ngữ nói trên.

B – Tìm hiểu nội dung (Hướng dẫn làm bài tập)

1. Xếp các từ có tiếng chí sau đây vào hai nhóm trong bảng: chí phải, ý chí, chí lí, chí thân, chí khí, chí tình, chí hướng, chí công, quyết chí.

2. Dòng nào dưới đây nêu đúng nghĩa của từ nghị lực?

      Câu trả lời đúng: Dòng b.

a. Làm việc liên tục bền bỉ (là nghĩa của từ: kiên trì).

b. Sức mạnh tinh thần làm cho con người kiên quyết trong hành động, không lùi bước trước mọi khó khăn (là nghĩa của từ: nghị lực).

c. Chắc chắn, bền vững, khó phá vỡ (là nghĩa của từ: kiên cố).

d. Có tình cảm rất chân tình, sâu sắc (là nghĩa của từ: chí tình, chí nghĩa).

3. Em chọn từ nào trong ngoặc đơn (nghị lực, quyết tâm, nản chí, quyết chí, kiên nhẫn, nguyện vọng) để điền vào chỗ trống?

      Nguyễn Ngọc Ký là một thiếu niên giàu nghị lực. Bị liệt cả hai tay, em buồn nhưng không nản chí. Ở nhà em tự tập viết bằng chân. Quyết tâm của em làm cô giáo cảm động, nhận em vào học. Trong quá trình học tập, cũng có lúc Ký thiếu kiên nhẫn, nhưng được cô giáo và các bạn luôn tận tình giúp đỡ, em càng quyết chí học hành. Cuối cùng, Ký đã vượt qua mọi khó khăn. Tốt nghiệp một trường đại học danh tiếng, Nguyễn Ngọc Ký đạt nguyện vọng trở thành thầy giáo và được tặng danh hiệu cao quý Nhà giáo Ưu tú.

4. Mỗi câu tục ngữ sau đây khuyên ta điều gì?

a. Lửa thử vàng, gian nan thử sức.

    Ý của câu này là vàng phải thử vào lửa mới biết được vàng tốt hay xấu. Con người trong hoạn nạn gian nan mới biết được tài năng và nghị lực. Câu tục ngữ khuyên ta đừng sợ vất vả gian nan.

b. Nước lã mà vã nên hồ/ Tay không mà nổi cơ đồ mới ngoan.

      Ý của câu này là từ nước lã mà làm thành hồ. Từ tay không mà xây dựng nên cơ đồ mới tài giỏi. Cả hai ý của câu tục ngữ này khuyên ta sông phải có ý chí, phải có quyết tâm.

c. Có vất vả mới thanh nhàn / Không dưng ai dễ cầm tàn che cho.

      Câu tục ngữ này khuyên ta phải lao động vất vả mới có được thành quả, thành công. Không thể tự dưng mà có, mà thành đạt.