Luyện từ và câu: Luyện tập về cấu tạo của tiếng – Tiếng việt 4

A – Mục tiêu bài học

         – Phân tích cấu tạo của tiếng trong một số câu ca dao, câu thơ.

         – Hiểu thế nào là hai tiếng vần với nhau trong thơ.

B – Tìm hiểu nội dung (Hướng dẫn làm bài tập)

1. Phân tích cấu tạo của từng tiếng trong câu tục ngữ dưới đây. Ghi kết quả phân tích vào bảng theo mẫu sau:

                                 Khôn ngoan đối đáp người ngoài 

                         Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau.

2. Tìm những tiếng bắt vần với nhau trong câu tục ngữ trên:

         Đó là hai tiếng: ngoài – hoài (vần giống nhau: oai).

3. Ghi lại từng cặp tiếng bắt vần với nhau trong khổ thơ sau. So sánh các cặp tiếng ấy xem cặp nào có vần giống nhau hoàn toàn, cặp nào có vần giống nhau không hoàn toàn:

                                 Chú bé loắt choắt

                                 Cái xắc xinh xinh

                                 Cái chân thoăn thoắt  

                                 Cái đầu ngênh ngênh.

         – Các cặp tiếng bắt vần với nhau: choắt – thoắt; xinh – ngênh.

         – Cặp có vần giống nhau hoàn toàn: choắt – thoắt (vần oăt).

         – Cặp có vần giống nhau không hoàn toàn: xinh – ngênh (vần inh – ênh).

4. Qua bài tập trên, em hiểu thế nào là hai tiếng bắt vần với nhau?

         Hai tiếng bắt vần với nhau là hai tiếng có vần giống nhau, giống hoàn toàn hoặc không hoàn toàn.

5. Giải câu đố chữ sau:

                                 Bớt đầu thì bé nhất nhà

                         Đầu đuôi bỏ hết hóa ra béo tròn

                                 Để nguyên, mình lại thon thon

                         Cùng cậu trò nhỏ lon ton tới trường.

Lời giải: là chữ bút.

         Chữ bút bớt đầu (bớt chữ b) thành chữ út, đầu đuôi bỏ hết (bỏ b và t) thành chữ ú (béo tròn), để nguyên là chữ bút (người bạn của học trò).