A – Mục tiêu bài học
– Nắm được tác dụng của dấu ngoặc kép, cách dùng dấu ngoặc kép.
– Biết vận dụng dấu ngoặc kép trong khi viết.
B – Tìm hiểu nội dung (Hướng dẫn làm bài tập)
I – Nhận xét
1. Những từ ngữ và câu đặt trong dấu ngoặc kép dưới đây (SGK trang 82) là lời của ai? Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép.
– Những từ ngữ:
+ người lính vâng lệnh quốc dân ra mặt trận.
+ đầy tớ trung thành của nhân dân.
– Câu: Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.
Đây là những từ ngữ và câu nói của Bác Hồ.
Tác dụng của dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu chỗ trích dẫn lời nói trực tiếp của nhân vật.
2. Trong đoạn văn trên, khi nào dấu ngoặc kép được dùng độc lập? Khi nào dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm?
– Dấu ngoặc kép được dùng độc lập khi lời dẫn trực tiếp chỉ là một từ hay một cụm từ. Bác tự cho mình là “người lính vâng lệnh quốc dân ra mặt trận “, là “đầy tớ trung thành của nhân dân. “
– Dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm khi lời dẫn trực tiếp là một câu trọn vẹn hay một đoạn văn. Bác nói: “Tôi chỉ có một sự ham muốn… ai cũng được học hành.”
3. Trong khổ thơ sau từ lầu được dùng với ý nghĩa gì? Dấu ngoặc kép trong trường hợp này được dùng làm gì?
Có bạn tắc kè hoa
Xây “lầu” trẽn cây đa
Rét, chơi trò đi trốn
Đợi ấm trời mới ra.
Từ “lầu” trong khổ thơ được dùng với nghĩa đặc biệt:
– Thông thường từ lầu chỉ những ngôi nhà cao tầng, sang trọng, đẹp đẽ.
– Tắc kè xây lầu trên cành cây, mà tổ tắc kè thì lại nhỏ bé; như vậy từ lầu không theo nghĩa to, cao, sang trọng, đẹp đẽ… Gọi cái tổ nhỏ của tắc kè là lầu để đề cao giá trị của cái tố đó!
II – Ghi nhớ (Đọc SGK).
III – Luyện tập
1. Tìm lời nói trực tiếp trong đoạn văn sau (SGK trang 83):
Lời nói trực tiếp có trong đoạn văn:
+ Em đã làm gì để giúp đỡ mẹ?
+ Em đã nhiều lần giúp đỡ mẹ. Em quét nhà và rửa bát đĩa. Đôi khi, em giặt khăn mùi soa.
2. Có thể đặt những lời nói trực tiếp trong đoạn văn ở bài tập 1 xuống dòng, sau dâu gạch ngang đầu dòng không? Vì sao?
Trong bài tập 1, đề văn của cô giáo và đoạn văn của bạn học sinh không phải là dạng đối thoại trực tiếp. Do đó, không thể viết xuống dòng, đặt sau dấu gạch đầu dòng.
3. Em đặt dấu ngoặc kép vào chỗ nào trong các câu sau?
Các câu đã được đặt dấu ngoặc kép:
a. Cả bầy ong cùng nhau xây tổ. Con nào con nấy hết sức tiết kiệm “vôi vữa”.
b. Trạng Quỳnh thấy có người dâng vua một mâm đào gọi là đào “trường thọ” thì thản nhiên lấy một quả mà ăn. Vua giận, ra lệnh chém đầu Quỳnh. Quỳnh bèn tâu:
– Tâu bệ hạ, thần thấy quả đào gọi là “trường thọ” mới lấy ăn, tưởng ăn vào thì được sống lâu thờ vua. Không ngờ, nuốt chưa khỏi miệng mà chết đã đến cổ. Vậy nân, xin đức vua đổi tên quả ấy là “đoản thọ” và trị tội kể xu nịnh dâng đào.
Vua nghe vậy bật cười tha tội cho Quỳnh.
Comments mới nhất