CHỌN SỰ VIỆC, CHI TIẾT TIÊU BIỂU TRONG BÀI VĂN TỰ SỰ
I.KHÁI NIỆM
Tự sự (kể chuyện) là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn tới sự việc kia, cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa.
Trong văn tự sự, mỗi sự việc được diễn tả bằng một so tài liệu. Ví dụ sự việc diễn ra bằng các chi tiết: Tấm được ông Bụt phù phép cho có quần áo đẹp đi dự hội, rồi thử vừa chân đôi hài xinh xắn,…
Sự việc và chi tiết tiêu biểu có vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt câu chuyện, tô đậm tính cách nhân vật, tạo sự lôi cuốn, hấp dẫn nêu bật ý nghĩa của văn bản.
Chọn sự việc chi tiết tiêu biểu là khâu quan trọng trong quá trình kể chuyện hoặc viết văn tự sự.
II. CÁCH CHỌN SỰ VIỆC, CHI TIẾT TIÊU BIỂU
1.Gợi ý:
a.Trong Truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy, tác giả dân gian kể về công việc kiến thiết và giữ gìn đất nước của cha ông ta.
b.Ở thân bài có sự việc Trọng Thuỷ và Mị Châu chia tay nhau. Chọn sự việc này tác giả nhằm mục đích vừa dẫn dắt câu chuyện vừa thể hiện được mối tình gắn bó khăng khít, keo sơn giữa lứa đôi Trọng Thuỷ – Mị Châu. Không thể bỏ qua sự việc này vì nếu làm như vậy truyện sẽ không liền mạch, cốt truyện sẽ bị phá vỡ và tính cách của hai nhân vật trên sẽ không được nêu bật.
Hơn nữa, sau sự việc tiêu biểu này là các sự việc:
-Lần theo dấu lông ngỗng do Mị Châu rắc, Trọng Thủy, dẫn quân lính đuổi theo cha con An Dương Vương.
-Cha con An Dương Vương cùng đường. Nhà vua tự tay chém con gái.
Các sự việc vừa kể tiếp nối nhau bằng quan hệ móc xích, nhân quả đúng như cốt truyện.
Như vậy, sự việc Trọng Thuỷ và Mị Châu chia tay nhau, nhất là chi tiết “ Mị Châu rắc lông ngỗng” dọc đường lánh nạn có vai trò quan trọng tiêu biểu không thể nào bỏ qua được, vì chi tiết này làm tiền đề dẫn dắt cho các sự việc, chi tiết tiếp liền sau.
2.Gợi ý:
– Theo cốt truyện trên phần cần có nhũng sự việc, chi tiết tiêu biểu là phần thân bài.
-Trong phần thân bài sự việc tiêu biểu là người con trai lão Hạc tìm gặp ông giáo với các chi tiết nghe ông giáo kể về cái chết của cha, đi viếng mộ cha, gửi lại ông giáo những di vật của cha.
3.Gợi ý:
Để lựa chon sự việc, chi tiết trong bài văn tự sự cần nắm vững các bước cơ bản sau:
-Xác định rõ đề tài, chủ đề tư tưởng của bài văn.
-Dự kiến cốt truyện có mở đầu và kết thúc (gồm nhiều sự việc nối tiếp, móc xích nhân quả với nhau).
-Triển khai các sự việc bằng một số chi tiết cụ thể và tiêu biểu.
III.LUYỆN TẬP
1.a. Sự việc hòn đá xấu xí được phát hiện và được chở đi nơi khác có Vai trò chuẩn bị cho sự việc ở phần kết thúc truyện, góp. phần miêu tả diễn biến tâm trạng của nhân vật và làm sáng rõ chủ đề của truyện nên không thể bỏ qua được. Có thể coi đây là sự việc tiêu biểu trong văn bản Hòn đá xù xì của Giả Bình Ao.
b.Từ đó, có thể rút ra bài học: Khi lựa chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu để kể chuyện hoặc để viết bài văn tự sự, cần kĩ năng thận trọng cân nhắc sao cho sự việc, chi tiết đó cũng góp phần dẫn dắt câu chuyện, tô đậm tính cách nhân vật để tạo sự lôi cuốn và tập trung biểu hiện chủ đề, ý nghĩa của bài văn.
2.Trong đoạn trích Uy-lít-xơ trở về, tác giả kể lại cuộc đoàn viên kì lạ của hai vợ chồng người dũng tướng sau 20 năm xa cách nghìn trùng.
Ở phần cuối đoạn trích, tác giả đã chọn sự việc quan trọng đó là sự việc Pê-nê-lốp thử chồng bằng những chi tiết, đặc điểm của chiếc giường. Đây là sự việc tiêu biểu với các chi tiết đặc sắc như Pê-nê-lốp nhờ nhũ mẫu khiêng chiếc giường ra khỏi phòng. Uy-lít-xơ giật mình hỏi lại. Sau đó, chàng đã nói rõ đặc điểm của chiếc giường mà chỉ có hai vợ chồng chàng mới biết. Thế là họ nhận ra nhau với niềm xúc động, hạnh phúc đến vô bờ.
Với cách chọn sự việc và các chi tiết tiêu biểu kể trên, Hô-me-rơ đã rất mực thành công trong nghệ thuật kể chuyện lôi cuốn hấp dẫn đồng thời cũng khắc hoạ đậm nét phẩm chất tính cách của hai nhân vật: Uy-lít-xơ vấ Pê-nê-lốp.
XEM THÊM HƯỚNG DẪN PHÂN TÍCH TÁC PHẨM RA-MA BUỘC TÔI – NGỮ VĂN 10 TẠI ĐÂY
Trackbacks