CÁC PHÉP TU TỪ

III – ĐÁP ÁN – GỢI Ý

          1. Chú ý đến các từ in đậm sau trong các câu đã cho :

          a) Khi đi cưa ngọn, khi về cũng cưa ngọn.

          b) Trên trời rơi xuống mà lại mau co.

          c) Bò lang chạy vào làng Bo.

          d) “Leo thang” tất phải theo lang.

          (Lưu ý hiện tượng nói lái.)

          2. Chú ý đến các từ in đậm sau :

          a) Trăng bao nhiêu tuổi trăng già/ Núi bao nhiêu tuổi gọi là núi non.

          (Lưu ý hiện tượng dùng từ trái nghĩa.)

          b) Thiếp kể từ khi lá thắm xe duyên, khi vận tía, lúc cơn đen, điều dại, điều khôn nhờ bố đỏ.

          Chàng ở dưới suối vàng có biết, vợ má hồng, con răng trắng, tím gan tím ruột với trời xanh.

          (Lưu ý hiện tượng dùng các từ chỉ màu sắc trong nghề ruộm.)

          3. a) Điệp ngữ cách quãng.

          b) Điệp ngữ vòng.

          c) Điệp ngữ cách quãng.

          5. Các điệp ngữ có trong bài tập như sau :

          a) Bác là ; Hồ Chí Minh

          b) Bánh xe quay ; như

          c) Sáo kêu

          Căn cứ vào các tác dụng của điệp ngữ như : nhấn mạnh, diễn tả các sắc thái tình cảm khác nhau ; tạo hình ảnh ; tạo nhịp điệu ; mô phỏng âm thanh v.v… để phân tích giá trị diễn đạt của các điệp ngữ đã tìm được.

          6. Hiện tượng liệt kê như sau :

          a) rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và bã mía.

          b) cò, hạc, bồ nông, đường nga, đại bàng, voi, vượn, khỉ, chồn, cáo, nai, hươu, hổ, báo, gấu, sư tử.

          c) dịu dàng đầm ấm, chan chứa kính mến, và đượm cả xót thương, có đôi khi đến bùi ngùi.

          7. Hiện tượng liệt kê như sau :

          a) ho rũ rượi, ho như xé phổi, ho không còn khóc được nữa.

          b) khóc nức nở, khóc nấc lên, khóc như người ta thổ.

          c) Đối đáp bốp chát, ăn miếng trả miếng, chửi vỡ mặt nhau, đanh đá hàng tôm hàng cá, thơn thớt dựng chuyện vu khống đê tiện một cách nanh ác, trơ tráo

          d) động viên, tổ chức quần chúng nhân dân, đưa quần chúng lên hàng ngũ cách mạng, cho quần chúng một tinh thần, một tư tưởng, kêu gọi quần chúng đứng dậy làm cách mạng, đánh đổ bọn ấp bức bóc lột, phá bỏ quan hệ sản xuất của chúng, giải phóng sức sản xuất và lập nên xã hội mới, thích hợp với quyền lợi và nguyện vọng của mình.

          HS chú ý đến quan hệ cường độ giữa các yếu tố trong chuỗi liệt kế để trả lời ý sau của câu hỏi.

          8. Tham khảo các đoạn sau :

          a) Thường là chở chè vối, và thỉnh thoảng cũng có những chuyến chở cánh kiến trắng, cánh kiến đỏ, sủi móc, da trâu sống, xương và sừng nai hươu, xương gấu, xương hổ. (Nguyễn Tuân)

          b) Lần này thì mửa được: Trời ơi ! Mửa, mửa tháo, mửa ồng ộc, mửa đến cả ruột. (Nam Cao)