Liên kết các câu trong bài bằng cách thay thế từ ngữ – tuần 25 – tiếng việt 5

Liên kết câu bằng cách thay thế từ ngữ

A. Bài học

Xét đoạn văn trong sách giáo khoa trang 76, ta thấy các câu trong đoạn văn trên đều nói về Trần Quốc Tuấn. Những từ ngữ cho ta biết điều đó là:

(1) Hưng đạo Vương

(2) Quốc công Tiết chế

(3) Vị chủ tướng tài ba

(4) Hưng Đạo Vương

(5) Ông

(6) Người

Tuy nội dung hai đoạn văn giống nhau nhưng cách diễn đạt ở đoạn văn 1 hay hơn ở đoạn 2 vì từ ngữ ở đoạn 1 được dùng linh hoạt hơn – tác giả dùng các từ ngữ khác nhau để chỉ một đốì tượng, tránh sự lặp lại đơn điệu, nhàm chán, nặng nề ở đoạn 2.

Việc thay thế những từ ngữ đã dùng ở câu trước bằng những từ ngữ cùng nghĩa như trên được gọi là phép thế.

Học thuộc phần Ghi nhớ trong sách giáo khoa trang 76.

B. Luyện tập

1. Những từ ngữ in đậm trong đoạn văn thay thế cho từ ngữ nào và cách thay thế từ ngữ đó có tác dụng gì?

(1) Hai Long phóng xe về phía Phú Lâm tìm hộp thư mật.

(2) Người đặt hộp thư lần nào cũng tạo cho anh (thay thế cho Hai Long ở câu (1)) sự bất ngờ.

(3) Bao giờ hộp thư liên lạc cũng được đặt tại một nơi dễ tìm mà lại ít bị chú ý nhất.

(4) Nhiều lúc, người liên lạc (thay thế cho người đặt hộp thư ở câu (2)) còn gửi gắm vào đây một chút tình cảm của mình, thường bằng những vật gợi ra hình chữ V mà chỉ anh (thay thế cho Hai Long ở câu (1)) mới nhận thấy.

(5) Đó (thay thế cho một chút tình cảm… hình chữ V ở câu (4)) là tên Tổ quốc Việt Nam, là lời chào chiến thắng.

Cách thay thế từ ngữ như trên có tác dụng làm cho cách diễn đạt sinh động hơn, uyển chuyển hơn, tránh sự lặp lại đơn điệu, nhàm chán, nặng nề.

2. Thay thế những từ ngữ lặp lại trong câu mỗi câu của đoạn văn bằng những từ ngữ có giá trị tương đương để đảm bảo liên kết mà không lặp từ.

Vợ An Tiệm lo sợ vô cùng. Nàng bảo chồng:

– Thế này thì vợ chồng mình chết mất thôi.

An Tiêm lựa lời an ủi vợ:

– Còn hai bàn tay, vợ chồng chúng mình còn sống được.

Xem thêm Tả đồ vật Kiểm tra viết