Tài liệu ôn thi THPTQG Ngữ Văn
Bộ tài liệu luyện thi Ngữ Văn được biên soạn theo cấu trúc đề thi mới nhất của Bộ Giáo dục và Đào tạo; dành cho học sinh THPT ôn luyện, chuẩn bị cho các kỳ thi Quốc Gia. HOC360.NET xin giới thiệu đến bạn đọc tài liệu ôn tập những kiến thức cần ghi nhớ về tác giả – tác phẩm, được trình bày dưới dạng các câu hỏi tổng hợp. Hy vọng bộ tài liệu sẽ giúp ích cho các bạn học sinh lớp 12 ôn tập tốt và đạt kết quả thi cao!
Đề bài chi tiết:
Nhà thơ Tố Hữu viết:
|
“…Nếu là con chim, chiếc lá Thì con chim phải biết hót, chiếc lá phải xanh Lẽ nào vay mà không có trả Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình…” |
Anh, chị hiểu ý thơ trên như thế nào? Hãy trình bày hiểu biết của mình và liên hệ lẽ sống của thanh niên hiện nay.
Hướng dẫn
I. Yêu cầu của đề
- Nội dung: Làm rõ được nội dung của ý thơ về vấn đề lẽ sống: vay và trả, cho và nhận. Lẽ sống ấy đối với lớp trẻ hiện nay như thế nào?
- Phương pháp lập luận: giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận.
- Tư liệu: đời sống thực tế và sách báo.
II. Lập dàn ý
Mở bài
|
“…Nếu là con chim, chiếc lá Thì con chim phải biết hót, chiếc lá phải xanh Lẽ nào vay mà không có trả Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình…” |
Những câu thơ trên được nhà thơ Tố Hữu viết vào thập kỉ 80 của thế kỉ trước, nhưng tính triết lí của nó cho tới hôm nay vẫn còn nguyên giá trị. Đó là lẽ sống, lẽ sống đẹp phải biết trả, biết cho, lẽ nào chỉ biết vay, biết nhận? Nhiều thế hệ cha anh chúng ta đã sống rất đẹp trong những năm tháng đất nước có chiến tranh và cả thời bình. Vậy trong xã hội văn minh, hiện đại ngày nay lớp trẻ đã sống như thế nào?
Thân bài
*Thế nào là lẽ sống?
- Lẽ sống là hành động ứng xử giữa người với người; giữa cá nhân với cộng đồng; giữa cá nhân với đất nước.
- Lẽ sống đẹp là sống có ước mơ, lí tưởng, có tri thức, có văn hóa, có nhân cách. Đặc biệt sống phải biết cống hiến, hiến dâng.
Nói về lẽ sống, nhà thơ Tố Hữu đã có những giả định và so sánh ngầm:
+ Nếu là con chim, chiếc lá thì con chim phải biết hót, chiếc lá phải xanh. Giả định và khẳng định: con chim sinh ra để biết hót, mang lại tiếng hót hay cho đời, và chiếc lá không thể không xanh tươi, tỏa hương sắc cho cảnh vật.
+ Là con chim, chiếc lá còn biết sống có ích cho đời lẽ nào con người sống mà chỉ biết mình?
+ Sống chỉ biết vay mà không biết trả, chỉ biết nhận mà không biết cho, đó chính là lối sống ích kỉ, thấp hèn.
=> Qua bốn câu thơ, Tố Hữu muốn nói cùng bạn đọc về lẽ sống, vay phải biết trả, sống trước hết phải biết cho rồi hãy nhận. Đừng sống chỉ biết nhận mà không biết cho, sống như thế là sống hèn, tầm thường, ích kỉ.
* Thế nào là vay – trả, cho – nhận?
- Vay không cùng nghĩa với từ vay mượn, vay ở đây có nghĩa là chúng ta đang thừa hưởng những thành quả mà người đi trước để lại, hay người khác đem lại. Lẽ nào chúng ta lại không biết ơn và phải làm được điều gì đó để trả ơn? Biết hành động đúng, biết tiếp tục xây dựng và bảo vệ thành quả là biết tri ân, uống nước nhớ nguồn. Đó chính là điều ta đã biết trả (Dẫn chứng).
- Biết trả cho đời những gì ta đã được nhận, thì cũng có nghĩa là ta đã biết cho – cho đi những gì ta có (tình cảm, vật chất). Cống hiến và san sẻ, cho gia đình, ông bà, cha mẹ, cho cộng đồng, cho đất nước những gì tinh túy, tốt đẹp nhất của đời ta (Dẫn chứng).
- Người sống đẹp là người biết trả, cho rồi mới biết nhận. Sống vì mọi người lẽ nào mọi người không vì mình? (mình vì, mọi người, mọi người vì mình). Lẽ đời cho và nhận cũng rất công bằng, trừ khi chính thói ích kỉ, tầm thường của con người vùi dập nó.
+ Trong các cuộc kháng chiến vệ quốc của dân tộc, biết bao thanh niên đã sống cho lí tưởng trả – vay đó như Phạm Ngũ Lão, Nguyễn Công Trứ, Nguyễn Tri Phương, Lí Tự Trọng, Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Thị Sáu, Nguyễn Văn Trỗi, Lê Mã Lương; Đặng Thùy Trâm,…
+ Trong thời bình: chính những người cầm súng ngoài mặt trận khi trở về, họ lại trở thành, những người anh hùng lao động trên mặt trận sản xuất, biết bao thương binh tàn mà không phế.
+ Những doanh nhân, họ không chỉ suy nghĩ làm giàu cho cá nhân, cho gia đình của họ, mà cái lớn lao hơn là làm giàu cho nhân dân, cho đất nước,…
*Lẽ sống của thanh niên ngày nay?
- Bên cạnh bao thanh niên ngày đêm miệt mài bên trang sách, học tập và nghiên cứu nhằm đưa kiến thức vào thực tiễn, sáng tạo ra nhiều của cải, vật chất cống hiến cho con người, cho xã hội, thì một bộ phận không nhỏ trong học sinh, sinh viên, thanh niên hiện nay lại ôm một lí tưởng khác: sống là để hưởng thụ.
- Họ sinh ra từ những gia đình giàu có hoặc có chức quyền, họ được chiều chuộng, được sống quá no đủ trong vật chất, không màng đến học tập, lười lao động, không lí tưởng, ước mơ. Với họ, sống là để hưởng thụ: đến vũ trường, đi píc-níc, tìm đến các nàng tiên “nâu”, tiên “trắng”,…
- Họ có thể sinh ra từ những gia đình bình thường nhưng lười học tập, lười lao động, đua đòi ăn chơi, sinh ra trộm cắp, cướp giật, …
=> Đó là lối sống hèn nhát, tầm thường, ích kỉ, xấu xa cần phải lên án.
Kết bài
- Sống biết vay – trả, biết cho – nhận là lẽ sống đẹp, được mọi người yêu quý, tôn trọng.
- Là học sinh phải bồi dưỡng cho mình lẽ sống thế nào cho đẹp? (Liên hệ bản thân).
» Xem thêm : Suy nghĩ về ước mơ của con người trong cuộc sống tại đây.
Trackbacks