Cảm nhận về bức tranh làng chài trong thơ Tế Hanh

Mời bạn đọc tham khảo một bài văn mẫu cảm nhận về bức tranh làng chài trong thơ Tế Hanh, từ đó làm sáng tỏ ý kiến “Thơ bắt rễ từ lòng người, nở hoa nơi từ ngữ.”

BÀI THƠ QUÊ HƯƠNG CỦA TẾ HANH

ĐỀ BÀI

Có ý kiến cho rằng: Thơ bắt rễ từ lòng người, nở hoa nơi từ ngữ.

Bằng sự hiểu biết về bài thơ Quê hương (Tế Hanh) trong chương trình Ngữ văn lớp 8, em hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.

HƯỚNG DẪN CHẤM THI HỌC SINH GIỎI

– Yêu cầu về kĩ năng: HS phải xác định được đây là kiểu bài nghị luận văn học nhằm làm sáng tỏ một nhận định; vận dụng thành thạo các phép lập luận giải thích, chứng minh, bình luận…

– Bố cục phải rõ ràng, hệ thống luận điểm minh bạch, luận cứ thuyết phục, lập luận chặt chẽ, văn phong trôi chảy và có chất văn.

– Yêu cầu về kiến thức: Học sinh phải biết vận dụng kiến thức từ một văn bản đã được học trong chương trình Ngữ văn lớp 8 để làm sáng tỏ ý kiến.

* Giải thích nhận định

– Thơ ca bắt rễ tự lòng người: thơ ca bắt nguồn sâu xa trong lòng người với những tình cảm, cảm xúc chân thành, mãnh liệt.

– Nở hoa nơi từ ngữ: kết tinh vẻ đẹp cảm xúc ở ngôn từ giàu giá trị, có sức gợi hình, biểu cảm, giàu nhạc tính, làm nên lối diễn đạt độc đáo.

– bắt rễ – nở hoa: hình tượng về mối quan hệ chặt chẽ giữa nội dung cảm xúc và nghệ thuật thể hiện.

– Bằng cách nói hình ảnh, ý kiến đã khẳng định đặc trưng nổi bật của thơ ca.

* Chứng minh:

1. Bắt rễ từ tình yêu và lòng tự hào về quê hương, thơ Tế Hanh nở hoa nơi từ ngữ để giới thiệu về quê hương mình một cách tự nhiên, bình dị, mộc mạc, chân thành (phân tích 2 câu đầu, chú ý từ ngữ làng tôi, vốn, hình ảnh quen thuộc: nghề chài lưới, cách biển nửa ngày sông)

2. Bắt rễ từ tình cảm gắn bó với quê hương vạn chài, thơ Tế Hanh nở hoa nơi từ ngữ để vẽ lên bức tranh làng chài thơ mộng, tươi sáng với cuộc sống lao động bình dị, vất vả, con người khỏe khoắn, đầy sức sống:

Khổ 2: Cảnh ra khơi đánh cá

– Nghệ thuật miêu tả:

+ Từ ngữ gợi tả, gợi cảm: dân trai tráng, tính từ (trong, nhẹ, hồng)

+ Phép liệt kê: trời trong, gió nhẹ, sớm mai hồng.

Thiên nhiên tươi đẹp với không gian khoáng đạt, bao la, nhuốm sắc hồng của bình minh tươi sáng, trong trẻo.

– Nghệ thuật so sánh đặc sắc: lấy cái cụ thể so sánh với cái cụ thể (chiếc thuyền với con tuấn mã), kết hợp với các động từ mạnh (hăng, phăng, vượt), các tính từ (nhẹ, mạnh mẽ) đã diễn tả khí thế mạnh mẽ của con thuyền khi ra khơi.

– Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng

 Rướn thân trắng bao la thâu góp gió

→ So sánh, nhân hóa, ẩn dụ, động từ mạnh.

=> Cánh buồm trở nên gần gũi, lớn lao, thiêng liêng, là biểu tượng cho linh hồn làng chài, ẩn chứa niềm tin, hi vọng của những người dân chài.

Khổ 3: Cảnh đánh cá trở về bến

– Hình ảnh: ồn ào, tấp nập, cá đầy ghe, cá tươi ngon thân bạc trắng.→Tính từ gợi tả.

=> Không khí đông vui, rộn ràng, náo nức, gợi cuộc sống ấm no.

– Người dân chài:

+ Làn da ngăm rám nắng: da ngăm đen, trải qua nhiều nắng gió biển khơi.

+ Thân hình nồng thở vị xa xăm: mang hơi thở của đại dương, vị mặn mòi của biển cả.

 => Bút pháp tả thực kết hợp lãng mạn. Những người dân chài mang vẻ đẹp dạn dày, khỏe khoắn, vạm vỡ.

– Chiếc thuyền: Nghệ thuật nhân hoá (mỏi trở về nằm), ẩn dụ (nghe).

=> Con thuyền trở nên sinh động, có hồn.

3. Tế Hanh trực tiếp bộc lộ nỗi nhớ quê hương qua khổ thơ cuối. 

– Cụm từ luôn tưởng nhớ, nhớ… quá!

– Nhớ tất cả những hình ảnh thân quen: màu nư­ớc xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi, con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi, và mùi nồng mặn quá.

– Biện pháp tu từ: điệp ngữ, liệt kê. => Tình yêu quê hương tha thiết, sự gắn bó thủy chung, sâu nặng với quê hương làng chài của nhà thơ Tế Hanh.

*  Đánh giá

– Bắt rễ tự lòng người, nở hoa nơi từ ngữ – đó là đặc trưng và cũng là phẩm chất của thơ.

– Để làm nên phẩm chất đó, gốc rễ lòng người phải sâu sắc, chân thành; từ ngữ phải có giá trị mới có thể nở hoa. Người đọc cũng phải rèn luyện tâm hồn và vốn hiểu biết để cảm hiểu chiều sâu lòng nhà thơ và thưởng thức vẻ đẹp từ ngữ.

– Bài thơ Quê hương quả đúng là đã “bắt rễ từ lòng người”, xuất phát từ những tình cảm chân thành của Tế Hanh với quê hương mình, và được “nở hoa nơi từ ngữ” bằng tài năng chính ông.

>> Xem thêm: Cảm Nhận Về Bài Thơ Quê Hương Của Tế Hanh