Ca dao về lao động sản xuất – tuần 17 – tiếng việt 5

Ca dao về lao động sản xuất

I. LUYỆN ĐỌC

1. Đọc diễn cảm bài đọc.

2. Lưu ý phát âm:

Nhận diện và phát âm rõ các từ:

– ch / tr: trông, trưa, trời, chẳng, cho;

– s / x: sản xuất, sâu, sau;

– l / n: công lênh, lao động, lấy, lòng, lâu, nắng, nay, nơi, này;

– r / d: ruộng, dẻo;

– thánh thót, chân cứng đá mềm, tấc đất, tấc vàng…

II. TÌM HIỂU BÀI

1. Giới thiệu chung.

Ca dao là những câu hát dân gian biểu hiện những cảm nghĩ của nhân dân ta về công việc, cuộc sống và tình cảm. Trong đó, ca dao về lao động sản xuất là một mảng đề tài phong phú nói về công việc sản xuất của nhân dân ta. Bằng thể thơ lục bát mượt mà, giàu hình ảnh, những câu ca dao về lao động sản xuất đã phản ánh nỗi vất vả của người nông dân trong lao động sản xuất, bộc lộ nét đẹp trong đời sống tinh thần của nhân dân ta.

2. Nội dung chính.

Bài ca dao nói về nỗi vất vả của công việc đồng áng, tinh thần lạc quan, chăm chỉ của người nông dân, từ đó đề cao giá trị của các sản phẩm nông nghiệp.

Trong lao động sản xuất, người nông dân luôn phải lo lắng, vất vả: Cày đồng đang buổi ban trưa / Mồ hôi thánh thót như mưa / dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần / Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề: Trông trời, trông đất, trông mây / Trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm.

Dù vất vả nhưng họ vẫn luôn lạc quan: Công lênh chẳng quản bao lâu / Ngày nay nước bạc, ngày sau cơm vàng. Họ động viên, khuyên nhau chăm chỉ cấy cày: Ai ơi đừng bỏ ruộng hoang / Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng bấy nhiêu. Những người nông dân luôn quyết tâm trong lao động sản xuất: Trông cho chân cứng đá mềm / Trời yên bể lặng mới yên tấm lòng. Chúng ta được hưởng những thành quả lao động của người nông dân thì phải luôn nhớ ơn những người đã làm ra hạt gạo: Ai ơi bưng bát cơm đầy / Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.

3. Liên hệ bài đọc, mở rộng kiến thức

Những câu ca dao dưới đây cũng nói về người nông dân trong lao động sản xuất và đề cao giá trị của các sản phẩm nông nghiệp.

Lao xao gà gáy rạng ngày

Vai vác cái cày, tay dắt con trâu

Bước chân xuống cánh đồng sâu

Mắt nhắm mắt mở đuối trâu ra cày

Ai ơi ăn bát cơm đầy

Nhớ công hôm sớm cấy cày cho chăng?

 

Mồ hôi mà đổ xuổng đồng

Lúa mọc trùng trùng sáng cả đồi nương.

Mồ hôi mà đổ xuống vườn

Dâu xanh lá tốt, vấn vương tơ tằm.

Mồ hôi mà đổ xuổng đầm

Cá lội phía dưới, rau nằm phía trên.

Mồ hôi xuống, cây mọc lên

Ăn no, đánh thắng, dân yên nước giàu.

Ại ơi ra sức cấy cày

Thêm giờ lao động, bớt ngày lao đao.

Xem thêm Từ loại và cấu tạo từ