Bài 3 : Khái niệm về xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp – Chương I – Giải Bài tập Sách Giáo khoa Hóa học 12

Xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp

I. KIẾN THỨC CẦN NHỚ

1. Xà phòng

– Xà phòng thường dùng là hỗn hợp muối natri hoặc muối kali của axit béo, có thêm một số chất phụ gia.

– Thành phần chính: muối (hoặc ) của axit panmitic hoặc axit stearic.

– Ưu điểm, nhược điểm: bị mất tác dụng khi gặp nước cứng nhưng dễ bị phân hủy bởi vi sinh vật trong tự nhiên.

– Phương pháp sản xuất: đun chất béo với dung dịch kiềm trong các thùng kín ở nhiệt độ cao, sau đó thêm muối ăn vào hỗn hợp để tách muối của axit béo sinh ra, các muối này được lấy ra rồi trộn với phụ gia và ép thành bánh.

2. Chất giặt rửa tổng hợp

– Những hợp chất không phải là muối natri của axit cacboxylic nhưng có tính năng giặt rửa như xà phòng được gọi là chất giặt rửa tổng hợp.

– Thành phần chính: muối (hoặc ) của axit đođexylbenzensunfonic.

– Ưu điểm, nhược điểm: không tạo kết tủa với các ion , nhưng khó bị phân hủy bởi các vi sinh vật trong tự nhiên nên làm ô nhiễm môi trường.

– Phương pháp sản xuất: được tổng hợp từ các chất lấy từ dầu mỏ.

– Tác dụng tẩy rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp: làm giảm sức căng mặt ngoài của chất bẩn → chất bẩn phân chia thành nhiều phần nhỏ và phân tán vào nước rồi bị rửa trôi đi.

II. HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI TẬP (SGK)

Bài 1 (Trang 15, SGK)

Xà phòng thường dùng là hỗn hợp muối natri hoặc muối kali của axit béo, có thêm một số chất phụ gia.

Bài 2 (Trang 15, SGK)

Điền chữ Đ (đúng) hoặc S (sai) vào ô trống ở các phát biểu sau:

Bài 3 (Trang 15, SGK)

a. Các phương trình hóa học:

b.

Theo (1), khối lượng natri stearat là: 224,72 x 3 x 306 = 206292,96 (g)

Theo (3), khối lượng natri oleat là: 565,61 x 3 x 304 = 515836,32 (g)

Theo (2), khối lượng natri panmitat là: 372,21 x 3 x 278 = 310423,14 (g)

Vậy tông khối lượng muối thu được là: 1032552,42 (g)

Vì hiệu suất của cả quá trình bằng 90% nên khối lượng muối thực tế thu được là :

Bài 4 (Trang 16, SGK)

– Ưu điểm: Xà phòng có chứa các axít béo bị vi sinh vật phân hủy do đó không gây ô nhiễm môi trường. Trong khi đó các chất giặt rửa tổng hợp có thể gây ô nhiễm môi trường.

– Nhược điểm: Các muối panmitat hay stearat của các kim loại hóa trị II của xà phòng thường khó tan trong nước, do đó xà phòng không dùng để giặt rửa được trong nước cứng.

Bài 5 (Trang 16, SGK)

Khối lượng của natri stearat là:

Phương trình hóa học:

Khối lượng chất béo là:

>> Xem thêm Bài 4 : Luyện tập ESTE và chất béo tại đây.