Luyện tập lập luận giải thích
Mục đích của bài học, giúp học sinh vận dụng những hiểu biết chung về cách làm bài văn giải thích vào việc giải thích một vấn đề xã hội và văn học đơn giản, gần gũi.
HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP
Đề văn: Một nhà văn có nói: ‘‘Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người” Hãy giải thích nội dung câu nói đó.
1. Tìm hiểu đề và tìm ý
– Tìm hiểu nội dung của các từ ngữ quan trọng trong đề bài:
Câu nói trên của nhà văn có cấu trúc so sánh A và B (so sánh khẳng định). Trong đó:
+ Ngọn đèn sáng được hiểu là những cuốn sách có giá trị được coi như những ngọn đèn sáng chiếu rọi, soi đưòng, đưa con ngưòi ra khỏi chốn tối tăm (chốn tối tăm cua sự không hiểu biết).
+ Ngọn đèn sáng bất diệt được hiểu là ngọn đèn không bao giờ tắt.
+ Ngọn đèn sáng… của trí tuệ con người được hiểu là sách là kết tinh trí tuệ con người. Những cuốn sách có giá trị là kho tàng tri thức quý giá, là sự tổng kết, đúc kết những kinh nghiệm sản xuất, chiến đấu… rất có giá trị.
– Tìm hiểu toàn bộ nội dung câu nói: Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người’. Sách là ngọn đèn sáng bất diệt xua tan mọi ngu dốt, tăm tối. Sách là sự kết tinh trí tuệ con người.
– Tìm hiểu yêu cầu của đề bài: Giải thích rõ vì sao lại nói Sách là ngọn đèn sáng bất diệt, xua tan mọi ngu dốt, tăm tối. Sách là sự kết tinh trí tuệ con người.
– Tìm thêm một số ý để sự giải thích được toàn diện, sâu sắc.
+ Không thể nói mọi cuốn sách đều là ngọn đèn sáng bất diệt… Chỉ có những cuốn sách có giá trị cao, những tác phẩm lớn mới có đặc trưng trên.
+ Sách là phương tiện lưu trữ tri thức, thông tin và truyền lại cho đời sau. Vì vậy, sách là cầu nối các thế hệ, là nhân tố góp phần thúc đẩy sự phát triển của xã hội.
+ Do đó, muốn mở mang hiểu biết phải chăm đọc sách.
2. Lập dàn bài
– Cần sắp xếp các ý tìm được theo một trình tự hợp lí để việc giải thích trở nên dễ hiểu, có thứ tự trước sau:
+ Mở bài: Giới thiệu vấn đề cần giải thích.
+ Thân bài: Phần này được triển khai theo trình tự sau.
(+1) Giải thích nội dung của câu nói.
(+2) Giải thích cơ sở của câu nói.
(+3) Giải thích sự vận dụng chân lí được nêu trong câu nói và thực tiễn đời sống.
+ Kết bài: ý nghĩa của vấn đề được giải thích. Tình cảm, thái độ của em đốì với sách và vói câu nói ấy.
– Viết bài
– Đốì với đoạn Mở bài, cần nêu được ý: Giới thiệu câu nói của nhà văn, nói về tác dụng của sách đối với đời sông con người, khẳng định sách là nguồn sáng bất diệt được thắp lên từ trí tuệ con người.
– Mỗi ý chính, ý lớn trong phần Thân bài (đã nêu ở bước “Lập dàn bài”) có thể viết thành một đoạn văn.
– Ở đoạn Kết bài, cần nêu được ý: Khẳng định chân lí được nêu trong câu nói luôn đúng với mọi thời đại. Ngày nay, hình thức của sách có thể thay đổi (bên cạnh sách thông thường còn có sách điện tử…) nhưng tác dụng to lớn của sách thì không thể phủ nhận; đồng thời sách vẫn mãi là sự kết tinh trí tuệ của con người.
4. Đọc lại và sửa chữa
Sau khi viết xong, các em nên đọc lại các đoạn văn đó, đối chiếu với dàn bài, rà soát về cách dùng từ, đặt câu, diễn đạt, chính tả… xem còn điều gì sai sót để sửa chữa kịp thời.
Trackbacks