LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN TỰ SỰ KẾT HỢP VỚI MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM
Những nội dung cơ bản cần nắm vững
1.1 Trong một văn bản tự sự bao giờ cũng có sự kết hợp, đan xen giữa các yếu tố miêu tả và biểu cảm, có tác dụng làm cho văn bản tự sự sinh động và sâu sắc hơn.
1.2. Trong quá trình íạo lập văn bản cần biết vận dụng một cách có hiệu auả các yếu tố biểu cảm và miêu tả.
2. Hướng dẫn trả lời câu hỏi và bài tập trong SGK
A. HƯỚNG DẪN TÌM HIỂU BÀI
I. Từ sự việc và nhân vật đến đoạn văn tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm.
– Yếu tố nòng cốt của văn tự sự là sự việc và nhân vật. Muốn viết đoạn văn tự sự có kết hợp miêu tả và biểu cảm trước hết phải xác định được sự việc và nhân vật chính của bài văn tự sự.
– Thông thường, các yếu tố miêu tả và biểu cảm kết hợp, đan xen và hoà quyện tạo nên tính sinh động của một văn bản, đoạn văn tự sự.
II. Các bước để xây dựng một đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tô miêu tả và biểu cảm.
Để xây dựng một đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm, cần thực hiện một quy trình gồm năm bước (áp dụng vào các dữ kiện cho trong SGK).
– Bước 1: Lựa chọn sự việc chính:
(a) Do sơ ý, làm vỡ lọ hoa.
(b) Giúp bà cụ qua đưòng lúc đông ngưòi và nhiều xe cộ qua lại.
(c) Nhận được món quà.
– Bước 2: Lựa chọn ngôi kể:
(a) Người kể ở ngôi thứ nhất (có thể là ngôi thứ ba) và xưng là “em”.
(b) Người kể ở ngôi thứ nhất (có thể là ngôi thứ ba) và xưng là “em”.
(c) Người kể ở ngôi thứ nhất (có thể là ngôi thứ ba) và xưng là “em”.
– Bước 3: Xác định thứ tự kể:
+ Lọ hoa bị đánh võ trong trường hợp nào?
+ Lọ hoa khi vỡ như thế nào?
+ Mảnh vụn lọ hoa được dọn ra sao?
(b)
+ Hoàn cảnh gặp bà cụ muôn qua đưòng.
+ Quá trình giúp bà cụ qua đưòng.
+ Tâm trạng của bà cụ, của người giúp bà cụ sau khi qua đưòng.
(c)
+ Hoàn cảnh nhận được quà.
+ Món quà được chuyển đến như thế nào?
+ Món quà ấy có ý nghĩa gì với ngưòi được nhận?
– Bước 4: Xác định các yếu tố miêu tả và biểu cảm dùng trong đoạn văn tự sự sẽ viết.
(a)
+ Hình dáng lọ hoa khi chưa vỡ (miêu tả).
+ Hình dáng lọ hoa khi đã bị vỡ (miêu tả).
+ Cảm nghĩ sau khi làm võ lọ hoa (biểu cảm, suy nghĩ).
(b)
+ Dáng đi, nét mặt của bà cụ (miêu tả).
+ Bốì cảnh xung quanh: đông ngưòi, nhiều xe qua đưòng (miêu tả).
+ Cảm nghi sau khi làm được một việc tốt (biểu cảm, suy nghĩ).
(c)
+ Món quà ấy như thế nào? (miêu tả)
+ Bất ngờ ra sao?
+ Cảm nghĩ khi nhận được quà (biểu cảm, suy nghĩ).
– Bước 5: Viết thành đoạn văn kể chuyện, kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm cho hợp lí.
B. HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP
1. Bài tập này yêu cầu các em với sự việc và nhân vật “Sau khi bán chó, lão Hạc sang báo để ông giáo biết”, hãy đóng vai ông giáo viết một đoạn văn kể lại giây phút lão Hạc sang báo tin bán chó với vẻ mặt và tâm trạng đau khổ.
Khi làm bài, các em chú ý:
– Sự việc chính: lão Hạc sang báo tin cho ông giáo biết rằng mình đã bán cậu Vàng.
– Nhân vật: lão Hạc.
Cụ thể: miêu tả diễn biến tâm trạng thể hiện qua gương mặt, giọng nói, điệu bộ… của lão Hạc, đồng thời nêu lên cảm nghĩ của bản thân (vai ông giáo) trong tình huống ấy.
Xem thêm: Giúp em học tốt Ngữ Văn 8 – Tình thái từ
2. Đoạn văn trong truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao kể về sự việc trên là:
– Hôm sau lão Hạc sang nhà tôi. Vừa thấy tôi, lão báo ngay:
– Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ!
– Cụ bán rồi?
– Bán rồi! Họ vừa bắt xong.
Lão cố làm ra vẻ vui vẻ. Nhưng trông lão cười như mếu và đôi mắt lão ầng ậng nước, tôi muốn ôm choàng lấy lão mà oà lên khóc.
Bây giờ thì tôi không xót xa năm quyển sách của tôi quá như trước nữa. Tôi chỉ ái ngại cho lão Hạc. Tôi hỏi cho có chuyện:
– Thế nó cho bắt à?
Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc…
Đoạn văn trên của Nam Cao đã kết hợp yếu tố miêu tả và biểu cảm thể hiện qua đoạn từ lão cố tạo ra vui vẻ đến lão hu hu khóc.
Nhờ những yếu tố miêu tả và biểu cảm, Nam Cao đã khắc hoạ được một cách đặc sắc hình ảnh lão Hạc trong những diễn biên của trạng thái cảm xúc đau đớn đến tột độ khi lão phải bán đi cậu Vàng yêu quý. Trong lời kể, xuất hiện hai lớp biểu cảm: của lão Hạc và của người kể chuyện xưng tôi.
Trackbacks