Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ
KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ
(Nguyễn Khoa Điềm)
1.Bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ được Nguyễn Khoa Điềm sáng tác năm 1971, khi tác giả công tác tại chiến khu miền tây Thừa Thiên. Bài thơ được viết dưới dạng lòi ru em bé được người mẹ địu trên lưng khi làm việc, qua đó thể hiện hình ảnh người mẹ Tà-ôi với tình yêu con tha thiết hoà làm một với tình yêu thương bộ đội, tình yêu đất nước, đồng thời thể hiện ý chí chiến đấu và niềm tin vào ngày chiến thắng của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ.
2. Bài thơ có ba đoạn, cũng là ba khúc hát ru, có cấu trúc lặp lại ở các đoạn: mở đầu là lời của tác giả: “Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi”, tiếp đó là lời ru trực tiếp của người mẹ được bắt đầu bằng điệp khúc: “Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hởi”. Ba đoạn thơ không phải là sự lặp lại đơn giản mà có sự mở rộng, phát triển của hình tượng và tư tưởng, cảm xúc mặc dù rất thống nhất. Mỗi đoạn lại thể hiện hình ảnh người mẹ trong một công việc, đồng thòi tình cảm vá ước mong, khát vọng của người mẹ cũhg được thể hiện ngày càng sâu rộng.
Hình ảnh nổi bật trong bài thơ chính là hình ảnh người mẹ dân tộc Tà-ôi: công việc lao động vất vả, tình yêu thương con thắm thiết, tình yêu thương bộ đội, dân làng, sự gắn bó với cách mạng và niềm tin vào thắng lợi của cuộc kháng chiến. Các khía cạnh ấy không tách rời mà được biểu hiện thống nhất trong mỗi việc làm, mỗi lời ru của ngưòi mẹ ở cả ba đoạn của bài thơ.
3. Kết cấu bài thơ mô phỏng theo kết cấu khúc ru. Mỗi khúc hát ru chia làm hai phần: lời của tác giả và lời ru trực tiếp của người mẹ đều hướng váo đối tượng là em bé trên lưng mẹ. Phù họp với cấu trúc lời ru, mỗi đoạn đều được lặp lại hai câu mở đầu: “Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi – Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ”. Lời ru trực tiếp của người mẹ cũng được mở đầu bằng câu: “Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi”, được lặp lại trong cả ba khúc ru.
Phù họp vói điệu hát ru, bài thơ có giọng điệu tha thiết, được tạo nên bỏi nhiều từ gọi, từ xưng hô trìu mến [ơi, hỡi) và nhịp thơ chậm, sử dụng nhiều câu thơ lặp lại.
Kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả và biểu cảm. Nhiều hình ảnh thơ, đặc biệt là hình ảnh người mẹ Tà-ôi trong công việc và hoạt động được miêu tả bằng bút pháp hiện thực, thể hiện chân thực cuộc sống lao động và chiến đấu vất vả, gian khổ của đồng bào dân tộc ở vùng chiến khu. Phương thức biểu cảm không chỉ biểu hiện trực tiếp qua lời tác giả và lời ru của mẹ mà còn được biểu hiện ngay trong những hình ảnh miêu tả về người mẹ với công việc lao động vất vả và tình yêu thương con thắm thiết.
Tải về file word >> tại đây
Xem thêm
Đoàn thuyền đánh cá
Trackbacks