Đề 32: Thuyết minh về loài hoa em yêu
Bài làm
Mùa hè, mùa của nắng. Trên những con đường, sắc đỏ của hoa phượng, sắc vàng của hoa điệp hoà cùng với sắc tím của bằng lăng như rực rỡ hơn dưới ánh mặt trời chói chang. Thế nhưng dưới hồ lại có những cánh hoa với sắc hồng bình dị hay sắc trắng thanh tao lấp ló sau những chiếc lá và toả hương thơm dìu dịu làm giảm bớt đi cái không khí nóng nực. Đó là hoa sen – loài hoa đặc trưng của mùa hè và cũng là loài hoa tôi yêu thích nhất.
Từ rất lâu, cách chúng ta hơn một trăm triệu năm về trước, sen đã bắt đầu xuất hiện và mọc dọc theo con sông Nin huyền thoại ở đất nước Ai Cập. Sen là loài cây túc thảo, ưa ánh sáng, thường sống ở vùng đầm lầy, ao, hồ nông hoặc ngập nước. Qua con đường tơ lụa, sen được mang đến và trồng ở Ba Tư, An Độ, Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á trong đó có Việt Nam. Nhưng có lẽ do quá gần gũi, quá thân thuộc với con người Việt Nam nên trong dân gian vẫn lan truyền sự tích về hoa sen.
Truyện kể rằng có hai cô gái, một chị một em không những xinh đẹp mà còn hát hay múa giỏi nổi tiếng cả vùng. Nghe tiếng hai cô, một tên hào phú độc ác sai người bắt cô chị về. Để giữ trinh tiết, cô chị nhảy xuống hồ tự vẫn. Quá thương chị, cô em cũng nhảy xuống theo. Lạ kì thay, sau đó trên hồ xuất hiện những bông hoa trắng và hồng vô cùng đẹp đẽ, toả hương thơm thanh khiết như tâm hồn của hai cô gái. Đó là hoa sen.
Hoa sen có thân rễ mọc trong bùn lầy của ao hồ. Dù vậy nó không hề bị vấy bẩn mà ngược lại thân rễ (hay ngó sen) trắng muốt. Ngó sen có thể ăn sống hoặc làm các món ăn như súp, canh. Thân sen nhỏ như ngón tay, màu xanh hoặc nâu, có nhiều gai nhỏ li ti. Lá sen to bản, nổi ngay trên mặt nước như những chiếc nón quai thao của các liền chị hát quan họ thường đội. Lá sen dùng để gói cốm. Cốm làng Vòng gói trong lá sen Hồ Tây – một món quà vô cùng đặc biệt của người Hà Thành. Hường cốm hoà quyện với hương lá sen dìu dịu, man mác khiến cho bất kì ai cũng không thể quên. Không chỉ vậy, lá sen không thấm nước, còn áp dụng vào chế tạo các bề mặt tự làm sạch, người ta gọi đó là hiệu ứng lá sen,
Hoa sen hoá khéo giữ màu
Nắng nồng không nhạt, mưa dầm không phai
Dù dưới cái nắng gay gắt của mặt trời hay những cơn mưa rào bất chợt của mùa hè thì hoa sen vẫn giữ nguyên sắc tươi sáng, đằm thắm như nó vốn có. Nếu sen trắng với sắc trắng thanh khiết, cánh hoa mềm mại, mỏng manh thì sen với sắc hồng phơn phớt, dáng xinh xinh tựa như đôi hài của người thiếu nữ xưa. Bên trong nhụy vàng bao quanh gương sen tròn đầy đặn.
Hoa sen không chỉ có sắc mà còn có cả hương. Hương sen dìu dịu, thoang thoảng. Đứng bên hồ sen, để cơn gió mang hương sen luồn qua mái tóc, hít hà cái mùi hương đang lan toả trong không gian mới thấy thật bình yên. Chính vì cái hương thơm này mà người ta dùng nó để ướp trà. Đối với người dân Hà Nội, ướp trà sen là một nghệ thuật. Người ta phải dậy thật sớm, khi mặt trời còn chưa tỉnh giấc, lấy nhụy vàng từ những bông sen tươi mang về ủ với trà, hương sen đượm vào trong từng lá trà, uống sao mà đậm đà. Người dân Huế lại ướp trà vào ban đêm, khi trời đất giao hoà, những bông sen mới he hé, người ta bỏ trà vào lòng hoa rồi buộc chặt lại, ép không cho hoa nở, sáng hôm sau mới thu trà. Những chén trà Huế đã làm say lòng biết bao nhiêu du khách.
Nhiều người cho rằng hoa sen đâu cũng có nhưng chẳng có nơi nào sen lại đẹp như ở Huế. Quả thật sự tĩnh lặng, không khí trầm lắng của miền đất cố đô tạo cho hoa sen ớ đây cái gì đó khác biệt. Bước vào cánh cổng đại nội mùa hè, hai bên hồ Thượng Tứ và Tịnh Tâm rực sắc. Sáng sớm trên những con đường Huế, gánh hoa của các bà, các chị đã đầy hương sắc sen. Những bông hoa sen nằm gối đầu lên những phiến lá sen xanh rì. Thu về, sen tàn, những cánh hoa rơi nhẹ nhàng xuống mặt hồ. Thế nhưng vẫn phảng phất đâu đây hương sen dịu mát. Hương sen Huế như níu giữ chân người đi, đọng lại trong lòng chút gì xao xuyến :
Đầu hè nở, thu về hoa ủ rũ
Vương vấn hồn hoa vẫn ngát hương
Hoa sen còn có ảnh hưởng lớn đến đời sống tinh thần của người Việt. Theo quan niệm của người xưa, sen tượng trưng cho sự đức hạnh, sự thanh khiết:
Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhi vàng
Nhị vàng, bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.
Sen có sức sống mạnh mẽ, trong bùn lầy nhưng sen vẫn vươn mình thoát khỏi mặt nước, kết nụ khai hoa và toả hương thơm ngát tràn đầy cả không gian. Thật kì lạ, sen mọc ở đâu thì nước ở đó lắng trong chứ không vẩn đục. Đó là sen đã thay đổi hoàn cảnh sống của chính nó để trở nên đẹp hơn, tinh khiết hơn.
Ít loài hoa nào có nhiều phẩm chất tốt đẹp như hoa sen. Có lẽ bởi vậy mà Phật giáo chọn sen làm biểu tượng và ví nó với đức tính của người tu hành. Trong quan niệm Phật giáo, sen trắng là sự thuần hoá nhân tính, sen đỏ là biểu tượng của Phật Bà Quan Âm với ý nghĩa là bản chất nguyên thủy của trái tim ; sen xanh tượng trưng cho trí tuệ của con người và sen hồng là biểu tượng của vị tối cao. Sự hình thành của sen là sự luân hồi, nối tiếp liên tục. Hoa nở là quá khứ, đài sen là hiện tại, hạt sen là tương lai.
Trong nghệ thuật, điêu khắc và kiến trúc Phật giáo, hình hoa sen xuất hiện rất nhiều. Từ những ngôi chùa đến bệ tượng phật rồi các bình hoa, bình gốm. Nhưng tiêu biểu nhất là kiến trúc Phật giáo. Một trong những ngôi chùa tựa hoa sen là chùa Một Cột (Hà Nội). Chùa được xây dựng từ giấc mộng đài sen của Lí Thánh Tông. Mái chùa cong cong như cánh hoa sen, một cột thẳng đứng vươn cao như thân sen đỡ lấy bông sen. Từ trên nhìn xuống, chùa Một Cột như một bông sen khổng lồ nổi bật giữa hồ sen rộng lớn. Hoa sen là sự giác ngộ, thanh khiết và vô nhiễm.
Không chỉ đi vào đời sống tinh thần, tâm linh của người Việt Nam mà sen còn đi vào đời sống sinh hoạt thường ngày. Hoa sen dùng để cắm trang trí trong nhà, trên bàn làm việc, phòng khách bởi vẻ đẹp thanh tao, trong sạch của nó. Hoa sen đối với chị em phụ nữ như một loại mĩ phẩm thiên nhiên cực tốt, hơn hẳn những loại phấn son đắt tiền khác. Hoa sen còn là một trong những nét văn hoá ẩm thực của người Việt : chè sen, vịt hấp lá sen, mứt sen… Chè sen ăn ngọt ngọt, thanh thanh, hương vị khó quên. Hoa sen còn là vị thuốc dùng để chữa say nắng và suy nhược cơ thể. Tâm sen đắng chát nhưng là vị thuốc an thần cho những ai mất ngủ.
Không phải ngẫu nhiên hãng hàng không quốc gia Việt Nam chọn hình tượng sen vàng sáu cánh là biểu tượng cho mình. Sen đã và đang đồng hành cùng Việt Nam bay lên.
Hoa sen mang nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam ta. Từ những câu ca dao, sự tích hoa sen đến những bài thơ về sen cũng đều ngợi ca vẻ đẹp trong sạch, tinh khiết của sen. Hãy đi dạo bên Hồ Tây, hít hà không khí ở đó hay đến tham quan vùng đất Huế, lặng ngắm những đoá sen nở để thấy và cảm nhận được những gì đẹp nhất từ sen.
PHÙNG THỊ KIM ANH
Lời nhận xét :
– Người viết đã thể hiện vốn hiểu biết phong phú và tình yêu của mình với loài hoa sen : “Đối với người dân Hà Nội, ướp trà sen là một nghệ thuật. Người ta phải dậy thật sớm, khi mặt trời còn chưa tỉnh giấc, lấy nhụy vàng từ những bông sen tươi mang về ủ với trà, hương sen đượm vào trong từng lá trà, uống sao mà đậm đà. Người dân Huê lại ướp trà vào ban đêm, khi trời đất giao hoà, những bông sen mới he hé, người tu bỏ trà vào lòng hoa rồi buộc chặt lại, ép không cho hoa nở, súng hôm sau mới thu trà. Những chén trà Huế đã làm say lòng biết bao nhiêu du khách”.
– Vân phong trong sáng, giản dị : “Sen có sức sống mạnh mẽ, trong bùn lầy nhưng sen vẫn vươn mình thoát khỏi mặt nước, kết nụ khai hoa và toả hương thơm ngút tràn đầy cả không gian. Thật kì lạ, sen mọc ở đâu thì nước ở đó lắng trong chứ không vẩn đục. Đó là sen đã thay đổi hoàn cảnh sống của chính nó để trở nên đẹp hơn, tinh khiết hơn”.
– Cần gia tăng sự liên hệ, so sánh sen với một số loài hoa khác để bài viết sâu sắc hơn.
Trackbacks