Cuộc đấu tranh bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc của người Việt

Trong quá trình chịu ách đô hộ và đồng hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc, người Việt luôn đấu tranh bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc của mình.

BÀI 17

CUỘC ĐẤU TRANH BẢO TỒN VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HOÁ DÂN TỘC CỦA NGƯỜI VIỆT

Học xong bài này, em sẽ:

• Trình bày được những biểu hiện trong việc giữ gìn văn hoá của người Việt trong thời kì Bắc thuộc.
• Nhận biết được sự phát triển của văn hoá dân tộc trên cơ sở tiếp thu có chọn lọc văn hoá Trung Hoa trong thời kì Bắc thuộc.

Sau khi chiếm được Âu Lạc, các triều đại phong kiến phương Bắc đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm thủ tiêu văn hoá của người Việt. Trong cuộc đấu tranh sinh tồn, em có biết, người Việt đã làm gì để bảo vệ những giá trị văn hoá truyền thống của mình. Điều gì đã tạo nên sự kì diệu đó?

Hình 1. Sự tích trầu cau – lí giải tục ăn trầu của người Việt (tranh minh họa)

1. Sức sống của nền văn hoá bản địa

Người Việt luôn có ý thức giữ gìn nền văn hoá bản địa của mình.

Tiếng Việt vẫn được người dân truyền dạy cho con cháu. Người Việt vẫn nghe và nói hoàn toàn bằng tiếng mẹ đẻ.

Những tín ngưỡng truyền thống tiếp tục được duy trì như: thờ cúng tổ tiên, thờ các vị thần tự nhiên,…

Trong các làng xã, những phong tục tập quán như búi tóc, xăm mình, nhuộm răng đen, ăn trầu, làm bánh chưng, bánh giầy,… vẫn được lưu truyền từ đời này qua đời khác.

“Dân hay vẽ mình… ưa tắm sông nên họ chèo đò và lội nước rất giỏi; ngày thường không đội mũ, đứng thì vòng hai tay, ngồi thì xếp bằng hai chân,… Tiếp khách thì đãi trầu cau. ”

(Lê Tắc, An Nam chí lược (bản dịch), NXB Thuận Hoá và Trung tâm Văn hoá Ngôn ngữ Đông Tây, Huế, 2002, tr.70)

Em có biết?

Tục xăm mình có từ thời dựng nước. Người Việt cố sống nhiều trong môi trường sông nước nên tin rằng nếu xăm mình sẽ không bị thuỷ quái làm hại. Tục này tồn tại đến đời vua Trần Anh Tông mới bỏ.

Câu hỏi:

1. Hãy cho biết một số nét văn hoá của người Việt cổ vẫn được duy trì trong thời Bắc thuộc.
2. Hãy chỉ ra những phong tục của người Việt được nhắc đến trong tư liệu trên.

2. Tiếp thu có chọn lọc văn hoá Trung Hoa

Trong suốt thời Bắc thuộc, nhân dân ta đã tiếp thu có chọn lọc những yếu tố văn hoá Trung Hoa để phát triển văn hoá dân tộc.

Câu hỏi: Trong thời kì Bắc thuộc, nhân dân ta đã tiếp thu có chọn lọc văn hoá Trung Hoa như thế nào?

Luyện tập & Vận đụng

1. Nhân dân ta đã làm gì để bảo vệ và phát triển văn hoá dân tộc trong hàng nghìn năm Bắc thuộc?
2. Hãy chỉ ra những phong tục của người Việt trong thời kì Bắc thuộc vẫn được duy trì đến ngày nay.

>> Xem thêm: Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu giành độc lập trước thế kỉ X