Bài viết cung cấp dàn ý của dạng bài nghị luận phân tích một ý kiến, nhận định cùng với ví dụ chi tiết, nhằm giúp các bạn học sinh lớp 8 nâng cao kỹ năng nghị luận văn học. Từ đó, các bạn có thể dễ dàng viết các bài nghị luận trong chương trình Ngữ Văn 8.
CẤU TRÚC MỘT BÀI NGHỊ LUẬN PHÂN TÍCH MỘT Ý KIẾN, NHẬN ĐỊNH
Dàn ý của dạng bài giải quyết một vấn đề lí luận văn học:
Dàn ý chung phần thân bài như sau:
Thao tác Nội dung Mức độ tư duy:
1. Mở bài: Tùy theo yêu cầu của đề để có những hướng tiếp cận mở bài khác nhau.
2. Thân bài:
2.1. Giải thích:
– Giải thích các thuật ngữ, các từ ngữ, hình ảnh khó hiểu trong nhận định.
– Chốt vấn đề nghị luận: Như vậy, vấn đề cần bàn ở đây là gì? (Đọc – Hiểu)
2.2. Bàn luận:
– Sử dụng các kiến thức lí luận văn học để lí giải vấn đề nghị luận.
– Trả lời cho câu hỏi “vì sao?” (Vận dụng Tổng hợp)
2.3. Chứng minh:
– Chọn chi tiết trong tác phẩm để làm rõ các biểu hiện của vấn đề nghị luận. (Phân tích)
+ Luận điểm 1:
+ Luận điểm 2:
+ Luận điểm 3:
…………
2.4. Đánh giá:
– Đánh giá tính đúng đắn của vấn đề nghị luận.
– Bổ sung, phản biện lại vấn đề (Nếu có) (Đánh giá)
2.5. Liên hệ
3. Kết bài.
Rút ra bài học cho nhà văn trong quá trình vận dụng sáng tác và bạn đọc trong quá trình tiếp nhận.
Khi làm bài, cần vận dụng linh hoạt các bước trên nhưng nhất thiết phải có đầy đủ các thao tác này để bài viết không bị mất điểm.
4. Ví dụ:
Có người cho rằng: “Đồng cảm với số phận của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng, đồng thời ngợi ca những phẩm chất cao quý của họ là những biểu hiện quan trọng của giá trị nhân đạo trong truyện ngắn “Lão Hạc” của Nam Cao.”
Em hiểu ý kiến trên như thế nào? Từ thực tế cảm nhận truyện ngắn “Lão Hạc” của Nam Cao (Ngữ văn 8, tập 1) hãy làm sáng tỏ.
Gợi ý:
A. Mở bài:
– Giới thiệu được những nét cơ bản về Nam Cao và truyện ngắn Lão Hạc,…
– Trích dẫn ý kiến nói về gía trị nhân đạo của tác phẩm Lão Hạc…
B. Thân bài:
1. Giải thích ý kiến:
– Nhân đạo: Tình yêu thương, ý thức tôn trọng giá trị, phẩm chất của con người..
– Tinh thần nhân đạo trong tác phẩm văn học thường thể hiện ở các nội dung: Lên án các thế lực chà đạp nhân phẩm con người; cảm thông, chia sẻ với những số phận bất hạnh; ca ngợi những phẩm chất trong sáng, cao đẹp, trân trọng, nâng niu những ước mơ, khát vọng và tin tưởng ở khả năng vươn dậy của con người dù trong bất kì hoàn cảnh nào…
– Giá trị nhân đạo là một trong những tiêu chí cơ bản để đánh giá sự thành công về mặt nội dung của một tác phẩm văn học…
– Ý kiến trên hoàn toàn đúng, đã chỉ ra được mặt thành công về mặt nội dung của truyện Lão Hạc, giá trị nhân đạo biểu hiện ở hai khía cạnh quan trọng: “Đồng cảm với số phận của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng” và “ngợi ca những phẩm chất cao quý của họ”…
2. Chứng minh ý kiến: giá trị nhân đạo của truyện ngắn Lão Hạc.
Luận điểm 1: Giá trị nhân đạo của truyện ngắn Lão Hạc, trước hết được biểu hiện qua tấm lòng đồng cảm của nhà văn Nam Cao đối với số phận bất hạnh của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng 8-1945:
– Thương cho hoàn cảnh lão Hạc: góa vợ, nhà nghèo, con bỏ đi phu, sống cô đơn với con chó Vàng làm bạn…
– Ái ngại trước bao nhiêu tai họa thi nhau giáng xuống quãng đời già nua, khốn khó của lão: ốm đau, bão gió, mất mùa, thóc cao gạo kém, thất nghiệp, không nuôi nổi cậu Vàng đành bán; bản thân phải ăn đói, nhịn khát, sự túng bấn ngày càng nặng nề thêm…
– Thấu hiểu, chia sẻ với tâm tư của lão Hạc: giằn vặt vì thương con mà không giữ được nó cho mình; ân hận, xót xa vì “trót đánh lừa” cậu Vàng yêu quý; trăn trở, lo toan về tương lai, cuộc đời của con…
– Buồn đến xót xa khi chứng kiến cái chết của lão Hạc: một cái chết đau đớn, thê thảm, dữ dội…
– Hóa thân vào nhân vật ông giáo: lắng nghe lão Hạc chia sẻ những buồn đau, điêu đứng, thất vọng…, nhận lãnh những trách nhiệm mà lão Hạc trao gửi…
– Cuộc sống khốn cùng, cái chết bi thương của lão Hạc nói lên thấm thía số phận bi thảm, tối tăm của những người nông dân Việt Nam trước Cách mạng, đồng thời qua đó nhà văn gửi gắm biết bao tình thương xót dành cho họ…
Luận điểm 2. Một biểu hiện quan trọng khác của giá trị nhân đạo trong tác phẩm là nhà văn đã trân trọng, ngợi ca những phẩm chất cao quý, ngời sáng trong tâm hồn người nông dân:
– Tình yêu thương và đức hi sinh:
+ Ở lão Hạc sáng ngời lên tấm lòng của một người cha: thương con vì nghèo không lấy được vợ phẫn chí đi phu, luôn suy nghĩ và lo lắng cho tương lai của con, chắt bóp để dành tiền cho con, quyết chí giữ mảnh vườn để con mãn hạn đi phu về cưới vợ, hi sinh cả mạng sống của mình vì muốn cho đời con được hạnh phúc…
+ Tình thương yêu còn thể hiện qua việc lão đối xử rất nhân hậu với cậu Vàng – kỉ vật mà con để lại: gọi tên, cho ăn, tắm táp, chuyện trò, cưng nựng, coi nó như một thành viên trong gia đình…
– Bản tính lương thiện, ý thức tự trọng:
+ Lão Hạc thà đói nhất quyết không ngửa tay phiền lụy xóm làng, thà chết không bán mảnh vườn mà người vợ quá cố để lại cho con, trước khi chết còn gửi tiền lại để nhờ hành xóm lo ma chay, từ chối mọi rủ rê của Binh Tư và quyết không làm điều xằng bậy; cảm thấy có lỗi vì trót đánh lừa một con chó, chọn cách chết bằng bả chó như để tạ lỗi với cậu Vàng…
– Khám phá, ca ngợi những phẩm chất cao đẹp, trong sáng của tâm hồn lão Hạc, nhà văn gửi gắm niềm tin sâu sắc vào bản tính lương thiện và khả năng vươn dậy của con người dù trong bất kì hoàn cảnh nào…
* Tài năng nghệ thuật xuất sắc của nhà văn Nam Cao trong truyện ngắn Lão Hạc:
– Nghệ thuật kể chuyện: tự sự xen lẫn trữ tình, triết lí sâu sắc; chọn ngôi kể phù hợp với việc bộc lộ cảm xúc, bày tỏ thái độ;
– Miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế qua ngoại hình và nội tâm, đi sâu vào những tâm tư của nhân vật xung quanh việc bán cậu Vàng và việc lão lẳng lặng chuẩn bị cho cái chết của mình để từ đó số phận đáng thương và nhân cách cao quý của lão Hạc bộc lộ một cách chân thực, cảm động…
C. Kết bài:
– Lời nhận định sâu sắc và chí lí, truyện Lão Hạc và tác giả Nam Cao hoàn toàn xứng đáng với sự tôn vinh…
– Liên hệ bản thân: trân trọng tác phẩm, quý mến nhà văn, biết yêu thương, đồng cảm, xây đắp niềm tin,…
>> Xem thêm: Ôn Tập Kiến Thức Trọng Tâm Văn Bản Cổng Trường Mở Ra
Comments mới nhất