Cảm nhận về hình ảnh người mẹ
__________________________BÀI SỐ 8__________________________
Cảm nhận về hình ảnh người mẹ trong những trang văn của Nguyên Hồng mà em được đọc, được học.
BÀI LÀM
Được coi là nhà văn của phụ nữ và trẻ em, Nguyên Hồng viết về họ với tình yêu và sự cảm thông sâu sắc. Trong số những người phụ nữ xuất hiện ở những trang viết của ông, ta thực sự xúc động khi bắt gặp hình ảnh người mẹ.
Có một điều người đọc dễ nhận thấy, hầu hết hình ảnh người mẹ trong các sáng tác của Nguyên Hồng đều là những phụ nữ bất hạnh. Những người mẹ ấy là nạn nhân của đói nghèo, lễ giáo nghiệt ngã, tình đời đen bạc. Có người mẹ phải đồng sàng nhưng dị mộng với người chồng tuổi nhiều gấp đôi, rồi chồng cờ bạc, nghiện ngập, chết, phải tha phương cầu thực kiếm sống (Những ngày thơ ấu). Có người mẹ vì lỗi lầm mà bị ruồng rẫy phải bỏ nhà, xa con, gặp con trong đau khổ, lén lút (Mợ Du), Có người mẹ chỉ hiện lên trong kí ức của người con bất hạnh (Huệ Chi trước lễ cưới). Phải chăng khi viết về những người mẹ này, Nguyên Hồng đã dứt khoát đứng về phía những con người bất hạnh để cảm thông, bênh vực, yêu thương bằng chủ nghĩa nhân đạo tha thiết. Có nhà nghiên cứu cho rằng: “Không có người mẹ thánh mẫu, không có nhà văn Nguyên Hồng”. Phải chăng vì thế mà mở đầu cho thiên hồi kí Những ngày thợ ấu có dòng đề từ ngắn gọn mà kính cẩn: Kính tặng mẹ tôi. Và những dòng viết xúc động nhất trong tác phẩm đặc sắc này cũng là những dòng tình cảm thiết tha hướng về người mẹ hiền từ, bất hạnh, kết tinh ở chương IV, đoạn trích Trong lòng mẹ:
Chiều chiều ra đứng bờ sông
Muốn về quê mẹ mà không có đò.
Không biết không gian buổi chiều buồn thương dễ lay động tới tình mẹ, tình quê hương trong trái tim mỗi người con hay không mà cảnh mẹ gặp con qua trang viết của Nguyên Hồng thường được bao bọc trong không gian là: buổi chiều. Chiều hôm đó, tan học ở trường ra, tôi nhìn thấy người đàn bà ngồi trên xe kéo giống mẹ tôi.. (Trong lòng mẹ) còn trong đoạn trích Huệ Chi trước lễ cưới thì Trời chiều gió to thêm, những cành lá hoàng lan, khế, me, bưởi, sấu reo như nổi sóng…
Nhưng cũng có một không gian tràn ngập ánh trăng đêm: ánh trăng cuồn cuộn, tràn trề hương hoa cau và hoa lí…
Như vậy, cảnh ngộ người mẹ gặp con qua trang viết của Nguyên Hồng, thường được tắm đẫm trong một không gian trữ tình, phù hợp với tình mẹ con.
Thạch Lam cho rằng: Trên trang viết của Nguyên Hồng nổi lên hình ảnh người mẹ chịu khổ và âu yếm, một người mẹ hiền từ mà tác giả nói đến với tất cả tình yêu tha thiết của người con.
Nhà thơ Lưu Trọng Lư đã từng nhớ về người mẹ thuở thiếu thời như thế này:
… Hình dáng mẹ tôi chưa xoá mờ
Hãy còn mường tượng lúc vào ra
Nét cười đen nhánh sau tay áo
Trong ánh trưa hè trước giậu thưa…
Người mẹ trong hồi ức, trong mơ của Huệ Chi (Huệ Chi trước lễ cưới) cũng mang vẻ đẹp dịu dàng, lung linh đầy ấn tượng như thế: vấn khăn tóc đuôi gà, gương mặt ngăm ngăm nâu, mắt bồ câu nửa vui, nửa buồn, răng hạt huyền, mặc áo the màu gụ…
Người mẹ bé Hồng (Trong lòng mẹ): Vạt áo nâu… gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và nước da mịn làm nổi bật màu hồng của hai gò má… Hơi quần áo mẹ tôi và hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thường…
Người mẹ qua ánh mắt yêu thương của bé Hồng, cũng phúc hậu, dịu hiền đẹp một vẻ đẹp khó quên. Người mẹ (Mợ Du) trong truyện ngắn cùng tên với gương mặt trắng mát, gò má hơi cao, mắt có quầng thâm…
Có thể nói, người mẹ trong sáng tác của Nguyên Hồng đều mang nét đẹp dịu dàng, thuần hậu rất Á Đông, nhưng cũng ẩn hiện nỗi buồn. Người đọc như thấy hình ảnh người mẹ qua trang viết của Nguyên Hồng có ẩn hiện dáng hình người mẹ, người chị xa xưa.
Người mẹ trong sáng tác của Nguyên Hồng, dù trong tình cảnh nào, dù có bị vùi dập đến đâu nhưng họ vẫn như đoá sen thơm ngát giữa bùn lầy, thương con, yêu con đến da diết.
Trong lòng mẹ – Đoạn trích miêu tả hình ảnh người mẹ sụt sùi khi gặp con: Con nín đi! Mợ đã về với các con rồi mà. Bé Hồng khát khao được bé lại đễ cảm nhận trực tiếp người mẹ có một êm dịu vô cùng khi bàn tay mẹ vuốt ve, gãi rôm ở sống lưng… Đúng như suy nghĩ của bé, phải chăng sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà mẹ tôi lại vẫn tươi đẹp như thuở còn sung túc. Đúng là, người mẹ sống được là nhờ có con, niêm vui của mẹ trong cõi đời này đó chính là con.
Người mẹ trong Huệ Chi trước lễ cưới lại hiện ra vói biết bao âu yếm, yêu thương: Trưa nay, tối nay mẹ lại nấu chè ngô non, chè đỗ đãi, lại luộc ngồng cải, thổi xôi hoa cau, chưng mắm cáy… lại rang tép riu cho con ăn nhé…
Người mẹ ấy dù sống trong nhung lụa, đài các vẫn không nguôi ngoai hương vị dân dã, quê mùa. Cùng với hình ảnh người mẹ, Nguyên Hồng như làm sống lại trong ta cả khung trời kí ức về một chiều quê sông nước bâng khuâng với ngọn khói lam chiều toả trên mái rạ với bữa cơm có mẹ, có bát canh ngọt ngào toả khói… dù có đi đâu ta vẫn tha thiết nhớ về.
Truyện ngắn Mợ Du lại khắc hoạ hình ảnh người mẹ trong cảnh ngộ gặp con thương cảm đến rơi lệ. Người mẹ ấy dù lầm lỡ, nhưng vẫn yêu thương con đến thắt lòng. Mỗi lần trở về gặp con, là mỗi lần ngòi bút của Nguyên Hồng cũng rung lên nức nở: ánh trăng vằng vặc, gội xuống tràn trề hai gương mặt đầm đìa nước mắt áp lên nhau… Tiếng khóc dồn dập vỡ lở cả một góc vườn, rì rì tiếng dế. Người mẹ ấy hôn hít vào má, vào trán Dũng khóc nức nở:
– Giời ơi! Giời ơi! Mợ chết mất! Dũng ơi! Dũng ơi!
Thế rồi người mẹ ấy đã trút hơi tàn với một bộ xương hốc hác, gồ ghề, xám xịt không người thân nơi đất khách quê người.
Phải chăng Mợ Du, mẹ của Dũng; mẹ của Huệ Chi hay người mẹ của bé Hồng đều là sự hoá thân từ một người mẹ. Đó là những mảnh đời khác nhau của một người mẹ đã sinh ra nhà văn Nguyên Hồng, để từ đó mỗi trang viết của ông chính là tiếng lòng nức nở của đứa con yêu với người mẹ khổ đau của mình. Nguyên Hông được mệnh danh là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng là vì vậy.
(Lê Xuân Soan)
Cảm nhận về hình ảnh người mẹ
>> Xem thêm :
+ Phân tích đoạn trích Tức nước vỡ bờ – Trích Tắt đèn của Ngô Tất Tố – Bài văn chọn lọc lớp 8
Comments mới nhất