KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN NẮM VỮNG
1.Tóm tắt truyện
Năm ông thầy bói nhân buổi ế hàng chung tiền biếu quản voi để xem voi. Mỗi người sờ một bộ phận của voi. Sau đó bàn tán.
-Thầy sờ vòi bảo voi sun sun như con đỉa.
-Thầy sờ ngà bảo voi chần chẫn như cái đòn càn.
-Thầy sờ tai bảo voi bè bè như cái quạt thóc.
-Thầy sờ chân cãi voi sừng sững như cái cột đình.
-Thầy sờ đuôi nói voi tua tủa như cái chổi sể cùn.
Năm thầy cãi nhau không ai chịu ai, thành ra xô xát, đánh nhau toác đầu chảy máu.
2.Qua việc thuật lại cách xem voi và cuộc tranh luận, miêu tả voi của các thầy bói, truyện khuyên mọi người : Muốn tìm hiểu sự vật phải có cách tiếp cận thích hợp, phải xem xét toàn diện, không lấy bộ phận thay cho toàn thể, phải biết lắng nghe ý kiến của người khác, không dùng vũ lực để giải quyết vấn đề nhận thức.
HƯỚNG DẪN ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1.Các thầy bói xem voi bằng cách lấy tay sờ vì các thầy đều bị hỏng mắt. Bởi con voi quá to nên mỗi thầy chỉ “xem” được một bộ phận của nó. Vì thế khi nói về voi, mỗi thầy chỉ nói được đúng phần mình đã sờ thấy. Việc diễn tả khá chính xác và sinh động :
-Thầy sờ vòi thì thấy sun sun như con đỉa.
-Thầy sờ ngà thì thấy chần chẫn như cái đòn càn.
-Thầy sờ tai thì thấy bè bè như cái quạt thóc.
-Thầy sò’ chân thì thấy sừng sững như cái cột đình.
-Thầy sờ đuôi thì thấy tua tủa như cái chổi sể cùn.
Thái độ của các thầy bói khi phán về voi:
-Ai cũng tin là mình nói đúng nhất.
-Người sau bác bỏ người trước để khẳng định ý kiến của mình.
-Không chịu lắng nghe ý kiến của nhau, từ bàn tán chuyển sang xô xát, đánh nhau.
2.Năm thầy bói đã tiếp xúc với voi thật, sờ thấy voi thật, nhung không ai nói đúng về voi. Sai lầm của các thầy bói là ờ chỗ :
-Họ đã dùng “tay” để xem voi, dùng cách sờ soạng thay cho mắt nhìn.
-Vì con voi quá to mỗi thầy chỉ xem được một bộ phận, chưa xem được toàn thể, nên tả lại cả con voi qua một bộ phận mình sờ thấy. Dù bộ phận đó là đúng, nhưng đó không phải là con voi, mà chỉ là vòi voi, ngà voi, tai voi, chân voi, đuôi voi mà thôi.
-Điều cuối cùng là họ không biết lắng nghe ý kiến của người khác. Nếu họ hỏi người quản tượng, kết hợp việc miêu tả, nhận thức của mỗi người, họ sẽ biết được con voi là như thế nào.
3.Những bài học của truyện Thầy bói xem voi:
-Phải tìm hiểu sự vật bằng phương cách tiếp cận thích hợp (xem phải dùng mắt, xem bằng “tay” sẽ không tránh khỏi mò mẫm, sai sót).
-Phải xem xét và khái quát một cách toàn diện, không lấy cái bộ phận, cái đơn lẻ thay thế cho toàn thể.
-Phải biết lắng nghe, tiếp thu ý kiến của người khác.
-Không dùng vũ lực để giải quyết vấn đề nhận thức, như vậy chỉ có. thể dẫn đến toác đầu, chảy máu chứ không giúp hiểu biết về sự vật.
HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP
Có thể tìm đọc trong sách vở, quan sát trong đời sống để tìm ra những trường hợp phán đoán, đánh giá sai theo kiểu “Thầy bói xem voi”
THAM KHẢO
Thầy bói xem voi là câu chuyện giàu kịch tính, có kết cấu khá mạch lạc. Nghệ thuật của truyện ngụ ngôn dân gian ở đây đạt tới đỉnh cao. Tác giả đã rất khéo chọn lựa một con vật đồ sộ như voi để cho các thầy bói cùng một lúc đều có thể “xem” bằng tay, và từ đó sẽ thuận lợi cho việc tưởng tượng, hư cấu nhằm rút ra những điều bổ ích cho con người về việc nhận xét, bình giá và ứng xử trong mọi quan hệ ở đời. Rõ ràng đây là một tấm bi – hài kịch về một cách nhận thức, một bài học quý để người đời cùng học. Bài học ấy nhắc chúng ta rằng muốn hiểu biết đầy đủ về một sự vật, một hiện tượng hay một con người nào đó thì phải nhìn nhận thật toàn diện, không nên mới chỉ biết có một ít mà đã suy nghĩ quá nhiều hoặc phán đoán mò mẫm.
Đến đây, ta càng thấy đầu đề Thầy bói xem voi hàm chứa đầy tính hài hước. Đầu đề này cũng đã đi vào vốn ngôn, ngữ thông thường của đời sống mỗi khi nhận xét hoặc bình giá một sự việc nào đó chưa đến đầu đến đũa hoặc cốn phiến diện.
Truyện Thầy bối xem voi mang đậm tính phê phán, có ý nghĩa triết học sâu sắc, nó như một bài học quý không chỉ cho ngày xưa, mà còn cho ngày nay và cho cả mai sau…
Xem lại hướng dẫn đọc hiểu văn bản Ếch ngồi đáy giếng :
Comments mới nhất