Mùa thảo quả – tuần 12 – tiếng việt 5

Mùa thảo quả tiếng việt 5

I. LUYỆN ĐỌC

1. Đọc diễn cảm bài đọc.

2. Lưu ý phát âm:

Nhận diện và phát âm rõ các từ:

– Chin San, Đản Khao…

– ch / tr: chon chót, chứa, chùm, chín, chiếm, trên, trái, trong, triền, trời;

– s / x: sự sống, sinh sôi, sao, sau, say, sáng, sương, xòe, xóm, xuân;

– l / n: lặng lẽ, lửa, lấn, lớn, lựng, lan tỏa, lên, lại, lạ, lẻ, năm, nơi, nồng, nục, nảy, nóng, nếp, nào, nắng, núi;

– r / d / gi: rực, rây, rừng, râm, rải, dần, già; gian, gió, gieo;

– Lướt thướt, quyến, ngây ngất, mạnh mẽ, ủ ấp, khép miệng, nhấp nháy…

II. TÌM HIỂU BÀI

1. Giới thiệu chung.

Nhà văn Ma Văn Kháng tên thật là Đinh Trọng Đoàn, sinh năm 1936 tại Hà Nội. Ông là nhà văn sung sức và cần mẫn, nổi tiếng vói các tiểu thuyết và truyện ngắn về thiên nhiên và cuộc sông vùng cao nên ông được gọi là nhà văn của núi rừng.

2. Giới thiệu chung

Bài Mùa thảo quả miêu tả vẻ đẹp, hương thơm đặc biệt, sự sinh sôi phát triển của thảo quả vào mùa trên rừng Đản Khao.

Thảo quả báo hiệu vào mùa bằng hương thơm: hương thảo quả ngọt lựng, thơm nồng vào những thôn xóm. Cách dùng từ, đặt câu ở đoạn đầu rất gợi cảm, đặc sắc: Câu văn sử dụng biện pháp nhăn hóa rất tài hoa: Gió tây lướt thướt bay, quyến hương thảo quả, rải theo triền núi, hương thơm đậm ủ ấp nếp áo, gió thơm… Biện pháp lặp từ, lặp cấu trúc câu tạo ấn tượng độc đáo: Gió thơm. Cây cỏ thơm. Đất trời thơm. Các động từ, tính từ rất hình ảnh, sinh động: lướt thướt, ủ ấp, ngọt lựng, quyến, rải, thơm nồng…

Thảo quả không chỉ có hương thơm đặc biệt mà còn sinh sôi, phát triển nhanh đến bất ngờ: Những hạt thảo quả qua một năm đã lớn cao tới bụng người, một năm sau nữa, từ một thân lẻ, thảo quả đâm thêm hai nhánh mới. Thoáng cái, thảo quả lan tỏa nơi tầng rừng thấp, vươn ngọn, xòe lá, lấn chiếm không gian.

Cây thảo quả lớn nhanh sẽ đâm hoa, kết trái. Hoa thảo quả nảy dưới gốc cây kín đáo và lặng lẽ. Khi thảo quả chín, rừng có những nét đẹp mới: Dưới đáy rừng rực lên những chùm, thảo quả đỏ chon chót, như chứa lửa, chứa nắng. Rừng ngập hương thơm, sáng như có lửa hắt lên, say ngây và ấm nóng. Thảo quả như những đốm lửa hồng, ngày qua ngày lại thắp thêm nhiều ngọn mới, nhấp nháy vui mắt.

Bằng cách quan sát và ghi chép tỉ mì, sử dụng câu văn nhân hóa rất hình ảnh, bài văn đã miêu tả vẻ đẹp tinh tế, sinh động của thảo quả theo trình tự thời gian từ khi nảy mầm đến lúc đâm hoa, kết trái.

3. Liên hệ bài đọc, mở rộng kiến thức

Bài văn nói về mùa sầu riêng chín dưới đây cũng là một bài văn tả cảnh độc đáo, thể hiện sự quan sát tinh tế, độc đáo của tác giả khi miêu tả cây cối.

Sầu riêng

Sầu riêng là loại trái quý của miền Nam. Hương vị nó hết sức đặc biệt, mùi thơm đậm, bay rất xa, lâu tan trong không khí. Còn hàng chục mét tới nơi để sầu riêng, hương đã ngào ngạt xông vào cánh mũi. Sầu riêng thơm mùi thơm của mít chín quyện với hương bưởi, béo cái béo của trứng gà, ngọt cái vị của mật ong già hạn. Hương vị quyến rũ đến kỳ lạ.

Hoa sầu riêng trổ vào cuối năm. Gió đưa hương ngát như hương cau, hương bưởi tỏa khắp khu vườn. Hoa đậu từng chùm, màu trắng ngà. Cánh hoa nhỏ như vảy cá, hao hao giống cánh sen con, lác đác vài nhụy li ti giữa những cánh hoa. Mỗi cánh hoa ra một trái. Nhìn trái sầu riêng lủng lẳng dưới cành trông giống như những tổ kiến. Mùi trái rộ vào tháng tư, tháng năm ta.

Đứng ngắm cây sầu riêng, tôi cứ nghĩ mãi về cái dáng của giống cây kỳ lạ này. Thân nó khẳng khiu, cao vút, cành ngang thẳng đuột, thiếu cái dáng cong, dáng nghiêng, chiều quằn, chiều lượn của cây xoài, cây nhãn. Lá nhỏ xanh vàng, hơi khép lại, tương như lá héo. Vậy mà khi trái chín, hương tỏa ngọt ngào, vị ngọt đến đam mê.

Theo Mai Văn Tạo

Xem thêm Luyện làm đơn tiếng việt 5