Kể lại hành động của nhân vật – Tập làm văn 4

KỂ LẠI HÀNH ĐỘNG CỦA NHÂN VẬT

I. ở tuần thứ nhất, HS đã được học về :

–        Thế nào là kể chuyện.

–        Nhân vật trong truyện.

Trong tuần này, HS tiếp tục tìm hiểu về nhân vật trong truyện : kể lại hành động của nhân vật. Tiết học nhằm mục đích :

–        Giúp HS biết cách kể lại hành động của nhân vật để khắc họa tính cách nhân vật:

+ Cần chọn kể những hành động tiêu biểu của nhân vật

+ Kể có trình tự hợp lí, phân biệt rõ từng hành động trước, sau.

–        Bước đầu biết vận dụng kiến thức đã học để nêu các hành động của nhân vật trong tình huống cụ thể.

1. Nhận xét

2. HS. đọc kĩ bài tập 1 để nắm vững câu chuyện và nhân vật chính trong truyện Bài văn bị điểm không. Khi đọc chú ý phân biệt lời dẫn truyện và lời đối thoại của các nhân vật.

3. HS đọc kĩ bài tập 2, xác định yêu cầu của bài tập là : tóm tắt các hành động của cậu bé bị điểm không và nêu tính cách của nhân vật đó. Ví dụ :

–        Hành động của nhân vật:

+ Giờ làm bài: không viết, nộp giấy trắng

+ Giờ trả bài: im lặng, mãi mới nói

+ Giờ tan học : khóc khi bạn hỏi.

–        Tính cách của nhân vật thể hiện qua hành động : trung thực, ít nói, có tình yêu thương cha sâu lắng.

4. HS đọc kĩ bài tập 3, xác định yêu cầu của bài tập là : nhận xét về trình tự khi kể các hành động của cậu bé bị điểm không.

Trong truyện, tác giả kể theo trình tự thời gian và diễn biến trước, sau của sự việc rồi hành động xảy ra trước thì kể trước, hành động xảy ra sau thì kể sau. Trình tự đó là : giờ làm bài giờ trả bài giờ tan học. HS cần chú ý cách kể ngắn gọn, chọn lọc, từng hành động đều bộc lộ tính cách của nhân vật chính và có những chi tiết gây xúc động cho người đọc :

–        Cậu bé không làm bài. đành nộp giấy trắng vì ba cậu đã mất, cậu không biết mặt cha nên không thể bịa ra chuyện ba đọc báo.

–        Cậu bé lặng thinh, mãi sau mới trả lời cô giáo vì xúc động. Cậu tủi thân vì không có cha.

–        Khi bạn hỏi sao không tả ba của đứa khác, cậu khóc vì rất yêu thương người cha đã hi sinh vì Tổ quốc. Tình cha con rất thiêng liêng nên cậu không thể mượn cha của người khác thay cho cha mình.

–        Những giọt nước mắt chảy dài trên má của cậu bé là một chi tiết rất ” đắt “, chứa đựng nhiều ý nghĩa : tình yêu thương cha sâu lắng, lòng trung thực, sự buồn tủi vì mất cha.

5. Ghi nhớ

HS học thuộc phần Ghi nhớ trong SGK.

Khi kể HS cần chọn kể những hành động tiêu biểu của nhân vật như câu chuyện Bài văn bị điểm không nêu trên. Tránh kể dài dòng, lan man, đưa ra những chi tiết không cần thiết.

Có nhiều cách kể khác nhau nhưng cách kể theo trình tự thời gian, theo diễn biến của sự việc là cách kể thường gặp.

II Luyện tập      

HS đọc kĩ bài tập và xác định yêu cầu của bài tập là :

–        Điền đúng tên Sẻ và Chích vào chỗ trống của từng câu diễn đạt một hành động (chú ý đặc điểm của từng nhân vật: Chích xởi lởi, hay giúp bạn còn Sẻ bụng dạ hẹp hòi).

–        sắp xếp lại các hành động đã nêu thành một câu chuyện hợp lí.

–        Kể lại câu chuyện theo dàn ý đã được sắp xếp lại.

a) Điển tên Chích hoặc Sẻ vào chổ trống thích hợp

1. Một hôm, Sẻ được bà gửi cho một hộp hạt kê.

2. Thế là hàng ngày, sẻ nằm trong tổ ăn hạt kê một mình.

3. Chích đi kiếm mồi, tìm được những hạt kê ngon lành .

4. Khi ăn hết, Sẻ bèn quẳng chiếc hộp đi.

5. Sẻ không muốn chia cho Chích cùng ăn.

6. Chích bèn gói cẩn thận những hạt kê còn sót lạỉ vào một chiếc lá, rồi đi tìm người bạn thân của mình.

7. Gió đưa những hạt kê còn sót trong hộp bay xa.

8. Chích vui vẻ đưa cho sẻ một nửa.

9. Sẻ ngượng nghịu nhận quà của Chích và tự nhủ : “Chích đã cho mình một bài học quý về tình bạn”.

c) Kể lại câu chuyện

Bài học quý

Một hôm, Sẻ được bà gửi cho một hộp hạt kê. Sẻ không muốn chia cho Chích cùng ăn. Thế là hàng ngày, sẻ nằm trong tổ ăn hạt kê một mình. Khi ăn hết, sẻ bèn quẳng chiếc hộp đi. Gió đưa những hạt kê còn sót trong hộp bay xa. Chích đi kiếm mồi. tìm được những hạt kê ngon lành ấy. Chích bèn gói cổn thộn những hạt kê còn sót lại vào một chiếc lá, rồi đi tìm người bạn thân của mình. Chích vui vẻ đưa cho sẻ một nửa. Sẻ ngượng nghịu nhận quà của Chích và tự nhủ : Chích đã cho mình một bài học quý về tình bạn