Bài 53 – Protein – Hóa học 9

I.KIẾN THỨC CẦN NHỚ

-Protein là những chất hữu cơ có vai trò đặc biệt trong các quá trình sống.

1.Trạng thái tự nhiên

-Protein có trong cơ thể người, động vật và thực vật như: trứng, thịt, máu, tóc, sừng, móng, rễ, lá, quả, hạt,…

2.Thành phần và cấu tạo phân tử

a.Thành phần nguyên tố chủ yếu của protein là cacbon, hiđro, oxi, nitơ và một lượng nhỏ lưu huỳnh, phot-pho, kim loại,…

b.Cấu tạo phân tử

-Phân tử protein có cấu tạo rất phức tạp, phân tử khối rất lớn, từ vài vạn đến vài triệu đơn vị cacbon.

-Protein được tạo ra từ các amino axit, mỗi phân tử amino axit tạo thành một “mắt xích” trong phân tử

-Khi đun nóng protein trong dung dịch axit thu được hỗn hợp các amino axit, trong đó chất đơn giản nhất là axit aminoaxetic (H2N-CH2-COOH). Ngược lại, bằng cách cho các phân tử amino axit kết hợp với nhau, người ta đã tạo ra được loại protein đơn giản nhất.

3.Tính chất

a.Phản ứng thủy phân

-Khi đun nóng protein trong dung dịch axit hoặc bazơ, protein sẽ bị thủy phân sinh ra các amino axit.

-Sự thủy phân protein cũng xảy ra nhờ tác dụng của men ở nhiệt độ thường.

b.Sự phân hủy bởi nhiệt

-Khi đun nóng mạnh và không có nước, protein bị phân hủy tạo ra những chất bay hơi và có mùi khét.

-Nếu đốt cháy các loại protein khác ta cũng thấy có mùi khét tỏa ra.

c. Sự đông tụ

Một số protein tan được trong nước, tạo thành dung dịch keo, khi đun nóng hoặc cho thêm hóa chất vào các dung dịch này thường xảy ra kết tủa protein. Hiện tượng đó gọi là sự đông tụ.

4.Ứng dụng

Ứng dụng chính của protein là làm thức ăn, ngoài ra protein còn có những ứng dụng khác trong công nghiệp dệt (len, tơ tằm),da, mĩ nghệ (sừng, ngà),…

II.GIẢI BÀI TẬP

Bài 1. Trang 160 sách giáo khoa hóa học 9

a.Các protein đều chứa các nguyên tố C, H, O, N và một lượng nhỏ lưu huỳnh, photpho, kim loại.

b.Protein có ở trong cơ thế của người, động vật, thực vật như trimg, thịt, sữa, tóc, sùng, móng, rễ thản láy quả, hạt.

c.Ở nhiệt độ thường dưới tác dụng của men, protein thuỷ phân tạo ra các amino axit.

d.Một số protein bị kết tủa khi đun nóng hoặc cho thêm một số hóa chất.

Bài 2. Trang 160 sách giáo khoa hóa học 9

Xảy ra sự kết tủa protein. Giải thích các protein của sữa bò hay sữa đậu nành tan trong nước tạo thành dung dịch keo. Dung dịch keo này bị đông tụ khi thêm giấm hay chanh vào.

Bài 3. Trang 160 sách giáo khoa hóa học 9

-Lấy ở mỗi mảnh lụa một vài sợi nhỏ, đem đốt, nếu có mùi khét như tóc cháy thì đó là lụa tơ tàm.

-Lụa nhân tạo từ gỗ bạch đàn không có mùi khét.

Bài 4. Trang 160 sách giáo khoa hóa học 9

a.So sánh sự giống nhau và khác nhau:

b.Phương trình hóa học:

H₂NCH₂COOH + H2NCH2COOH → H₂NCH₂CONHCH₂COOH + H₂O