Bài 43. Ảnh của một vật thể tạo bởi thấu kính hội tụ – Giải bài tập SGK Vật Lý 9

Đang tải...

Vật lý 9 ảnh tạo bởi thấu kính hội tụ

C1 (SGK, trang 116)

Đặt vật ở xa thấu kính và màn ở sát thấu kính. Từ từ dịch chuyển màn ra xa thấu kính cho đến khi xuất hiện ảnh rõ nét của vật ở trên màn, đó là ảnh thật. Ảnh thật cùng chiều hay ngược chiều với vật ?

Lời giải:

Khi đặt vật ở xa thấu kính, ảnh của vật tạo bởi thấu kính hội tụ là ảnh thật, ngược chiều với vật.

C2 (SGK, trang 116)

Dịch vật vào gần thấu kính hơn. Tiến hành thí nghiệm như trên, có thu được ảnh của vật trên màn nữa không ? Ảnh thật hay ảo ? Ảnh cùng chiều hay ngược chiều với vật?

Lời giải:

Dịch vật lại gần thấu kính hơn nhưng vẫn ở ngoài khoảng tiêu cự, ảnh tạo bởi thấu kính khi đó vẫn là ảnh thật, ngược chiều với vật.

C3 (SGK, trang 116)

Hãy chứng tỏ rằng không hứng được ảnh của vật ở trên màn. Hãy quan sát ảnh của vật qua thấu kính và cho biết đó là ảnh thật hay ảo, cùng chiều hay ngược chiều, lớn hơn hay nhỏ hơn vật.

Lời giải:

Đặt vật trong khoảng tiêu cự, màn đặt sát thấu kính. Từ từ dịch chuyển màn ra xa thấu kính, không hứng được ảnh trên màn. Nếu đặt mắt trên đường truyền của chùm tia ló, ta quan sát được ảnh cùng chiều, lớn hơn vật. Đó là ảnh ảo và không hứng được trên màn.

C4 (SGK, trang 117)

Hãy dựng ảnh S’ của điểm sáng S trên hình 43.3.

Vật lý 9 ảnh tạo bởi thấu kính hội tụ

Lời giải:

Vật lý 9 ảnh tạo bởi thấu kính hội tụ

Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ.

– Từ S dựng tia sáng song song với trục chính tới thấu kính tại điểm I. Tia ló của tia này sẽ đi qua tiêu điểm F’. Nối I với F’ ta có tia ló (1).

– Từ s dựng tia sáng đi qua quang tâm o, tia ló của tia này sẽ tiếp tục đi thẳng không đối hướng gọi là tia ló (2).

– Tia ló (1) và tia ló (2) cắt nhau tại S’, S’ là ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính.

C5 (SGK, trang 117)

Vật sáng AB được đặt vuông góc với trục chính của thấu kính hội tụ có tiêu cự f = 12cm. Điểm A nằm trên trục chính. Hãy dựng ảnh A’B’ của AB và nhận xét đặc điểm của ảnh A’B’ trong hai trường hợp:

+ Vật AB cách thấu kính một khoảng d = 36cm (hình 43.4a)

+ Vật AB cách thấu kính một khoảng d = 8cm (hình 43.4b)

Vật lý 9 ảnh tạo bởi thấu kính hội tụ

Lời giải:

Vật lý 9 ảnh tạo bởi thấu kính hội tụ

Dựng ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính hội tụ.

a) Trong trường hợp d_{1} = 36cm.

Dựng ảnh A’B’ của AB như hình vẽ trên:

– Từ B dựng tia đi song song với trục chính tới thâu kính tại điểm I, tia ló đi qua F’

– Từ B dựng tia đi qua tiêu điểm F tới thấu kính tại điếm H, tia ló sẽ đi song song với trục chính, cắt tia ló IF’ tại điểm B’. B’ là ảnh của điểm B.

– Từ B’ hạ vuông góc với trục chính của thấu kính tại điếm A’. A’B’ là ảnh của AB tạo bởi thấu kính hội tụ.

Nhận xét: Ảnh A’B’ là ảnh thật, ngược chiều, nhỏ hơn vật.

b) Trường hợp d_{1} = 8cm

Dựng ảnh A’B’ của AB như hình vẽ trên.

– Từ B dựng tia đi song song với trục chính tới thấu kính tại điểm I, tia ló đi qua F’.

– Từ B dựng tia đi qua quang tâm, tia ló tiếp tục truyền thẳng không đổi hướng, cắt tia ló IF’ tại điểm B’. B’ là ảnh của điếm B.

– Từ B’ hạ vuông góc với trục chính của thấu kính tại điếm A’.  A’B’ là ảnh của AB tạo bởi thấu kính hội tụ.

Nhận xét: Ảnh AB’ là ảnh ảo, cùng chiều, lớn hơn vật.

C6 (SGK, trang 118)

Vận dụng kiến thức hình học, hãy tính khoảng cách từ ảnh đến thấu kính và chiều cao của ảnh trong hai trường hợp ở C5. Cho biết vật AB có chiều cao h = 1cm

Lời giải:

a) Khi d= 36 cm.

Vật lý 9 ảnh tạo bởi thấu kính hội tụ

– Xét ΔABF ∼ ΔOHF, ta có hệ thức sau:

Chiều cao của ảnh là 0,5cm.

– Xét ΔA’B’F ∼ ΔOIF’, ta có hệ thức sau:

Suy ra: OA’ = OF’ + AF’ = 12+6 = 18 (cm)

Khoảng cách từ ảnh đến thấu kính là d'_{1} = 18cm

b) Khi d = 8cm

Vật lý 9 ảnh tạo bởi thấu kính hội tụ

– Xét ΔOB’F’ ∼ ΔBB’I’, ta có hệ thức sau:

– Xét ΔOAB’ ∼ ΔOA’B’, ta có hệ thức sau:

Từ (1) và (2) suy ra h’ = 3h = 3 (cm) và d’ = 24 (cm)

C7 (SGK, trang 118)

Trả lời câu hỏi nêu ra ở đầu bài ?

Lời giải:

Từ từ dịch chuyển thấu kính hội tụ ra xa trang sách, ảnh của dòng chữ quan sát qua thấu kính cùng chiều và to hơn dòng chữ khi quan sát trực tiếp. Đó là ảnh ảo của dòng chữ được tạo bởi thấu kính hội tụ khi dòng chữ nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kính.

Tới một vị trí nào đó, ta lại nhìn thấy ảnh của dòng chữ ngược chiều vói vật. Đó là ảnh thật của dòng chữ tạo bởi thấu kính hội tụ, khi dòng chữ nằm ngoài khoảng tiêu cự của thấu kính, ảnh thật đó nằm ở trước mắt.

Xem thêm Bài 43. Ảnh của một vật thể tạo bởi thấu kính hội tụ – Giải bài tập SBT Vật Lý 9 tại đây

Đang tải...

Related Posts

loading...

Bình luận