Bài 3 – Tính chất hóa học của Axit – Hóa học 9

I. KIẾN THỨC CẦN NHỚ.

1.Sơ lược về axit

-Khái niệm: Axit là những hợp chất có một hay nhiều nguyên tử hiđro liên kết với gốc axit.

-Ví dụ: axit mạnh:

+ HCl : axit clohiđric

+H₂SO₄ : axit sunfuric

+ HNO₃ : axit nitric

-Ví dụ: axit yếu:

+ H₂S : axit sunfuhiđric

+ H₂CO₃ : axit cacbonic

-Axit có 5 tính chất hóa học đặc trưng:

+ Làm đổi màu quỳ tím.

+ Tác dụng với kim loại.

+ Tác dụng với bazơ.

+ Tác dụng với oxit bazơ.

+ Tác dụng với muối.

2.Axit làm đổi màu giấy quỳ tím

-Giấy quỳ tím là giấy có màu tím ở điều kiện bình thường, tuy nhiên màu của nó thay đổi khi cho vào các môi trường (axit, bazơ) khác nhau. Trong môi trường axit, giấy quỳ tím chuyển sang màu đỏ, trong môi trường kiềm giấy quỳ tím chuyển sang màu xanh.

-Vậy: Dung dịch axit làm đổi màu giấy quỳ tím thành đỏ.

-Ứng dụng: Dùng giấy quỳ tím để nhận biết dung dịch axit.

3.Axit tác dụng vói kim loại

-Nguyên tắc: Axit + kim loại → muối + giải phóng khí hiđro.

-Điều kiện phản ứng:

+ Axit: thường dùng là HCl, H₂SO₄ loãng (nếu là H₂SO₄ đặc thì không giải phóng H₂)_.

+ Kim loại: Đứng trước H trong dãy hoạt động hóa học của kim loại.

+ Dãy hoạt động hóa học của kim loại:

K … Na … Ca … Mg … AI… Zn … Fe … Ni… Sn … Pb … H … Cu … Hg … Ag … Pt… Au

Khi … nào … cần … may … áo … záp … sắt… nên … sang … phố … hỏi… cửa … hàng … á … phi… âu

Ví dụ:

2Na + 2HCl →  2NaCl + H₂

Mg + H₂SO₄ (loãng) → MgSO₄ + H₂

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂ (thí nghiệm)

-Chú ý: Sắt khi tác dụng với HCl, H₂SO₄ loãng tạo muối sắt (II) chứ không tạo muối sắt (III).

4.Tác dụng với bazơ

-Nguyên tắc: Axit + bazơ→ Muối + nước

– Điều kiện: Tất cả các axit đều tác dụng với bazơ. Phản ứng xảy ra mãnh liệt và được gọi là phản ứng trung hòa.

-Ví dụ:

NaOH + HCl → NaCl + H₂O

 Mg(OH)2 + 2HCl → MgCl₂ + 2H₂O (thí nghiệm)

5.Tác dụng với oxit bazơ

-Nguyên tắc: Axit + oxit bazơ → Muối + nước

-Điều kiện: Tất cả các axit đều tác dụng với oxit bazơ.

-Ví dụ:

Na₂O + 2HCl → 2NaCl + H₂O

FeO + H₂SO₄ (loãng) → FeSO4 + H₂O

CuO + 2HCl → CuCl₂ + H_2O (thí nghiệm)

6.Tác dụng với muối (Học trong bài 9)

II.GIẢI BÀI TẬP

Giải bài 1: Trang 14 sách giáo khoa hóa học 9

Mg + H₂SO_{4 (dd loãng)} → MgSO_{4 +} H₂ ↑                          (1)

MgO + H₂SO_{4 (dd loãng)} → MgSO₄ + H₂O                          (2)

Mg(OH)₂ + H₂SO_{4 (dd loãng)} → MgSO₄ + 2H₂O              (3)

Giải bài 2: Trang 14 sách giáo khoa hóa học 9

a.Khí nhẹ hơn không khí và cháy được trong không khí đó là hiđro

Mg + 2HCl → MgCl₂ + H₂↑

b.Dung dịch có màu xanh lam: dung dịch muối đồng (II)

CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

c.Dung dịch có màu vàng nâu: chọn Fe(OH)₃ hoặc Fe₂O₃

Fe₂O₃ + 6HCl → 2FeCl₃ + 3H₂O

d.Dung dịch không màu: dung dịch MgCl₂ hoặc AICI₃

AI₂O₃ + 6HCl → 2AICI₃ + 3H₂0

Giải bài 3: Trang 14 sách giáo khoa hóa học 9

a.Magie oxit và axit nitric:

MgO + 2HNO₃ → Mg(NO₃)₂+ H₂O

b.Đồng (II) oxit và axit clohiđric:

CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

c.Nhôm oxit và axit sunfuric:

AI₂O₃ + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3H₂O

d.Sắt và axit clohiđric:

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂↑

e.Kẽm và axit sunfuric loãng:

Zn + H₂SO_4 loãng → ZnSO₄ + H₂ ↑

Giải bài 4: Trang 14 sách giáo khoa hóa học 9

a.Phương pháp hóa học

Dùng dung dịch HCl dư tác dụng với hỗn hợp, chỉ có sắt phản ứng.

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂↑

 Lọc, rửa và cân chất rắn không tan biết khối lượng của Cu. Còn lại là Fe.

b.Phương pháp vật lý.

Cho 10g hỗn hợp 2 kim loại vào phía trong một tờ giấy A4 gập đôi. Đưa nam châm đến phía ngoài của tờ giấy. Mở tờ giấy ra, sẽ tách riêng bột sắt do nam châm hút và bột đồng thì không. Sau đó cân từng chất.