Giải bài tập vật lý 9 từ trường ống dây
24.1 (SBT, trang 54)
Một cuộn dây được đặt sao cho trục của nó nằm dọc theo thanh nam châm như hình 24.1. Đóng công tắc K, thọat tiên ta thấy thanh nam châm bị đẩy ra xa.
a. Đầu B của thanh nam châm là cực Bắc hay cực Nam?
b. Sau đó có hiện tượng gì xảy ra với thanh nam châm?
c. Nếu ngắt công tắc K, thanh nam châm sẽ ra sao? Giải thích.
Lời giải:
a) Chiều của dòng điện trong cuộn dây đi ra ở đầu Q. Dùng quy tắc nắm tay phải xác định được chiều của đường sức từ trong lòng cuộn dây đi ra ở đầu Q nên đầu Q là cực Bắc.
Từ đó suy ra đầu A của thanh nam châm là cực Bắc, đầu B là cực Nam.
b) Thanh nam châm quay đi và đầu B (cực Nam) của thanh nam châm bị hút về phía đầu Q (cực Bắc) của cuộn dây.
c) Nếu ngắt công tắc K thì thanh nam châm sẽ quay trở lại đúng hướng ban đầu (hướng Nam – Bắc) là hướng kim nam châm đứng cân bàng ở trạng thái tự do khi chưa đóng công tắc.
24.2 (SBT, trang 54)
Hai cuộn dây có dòng điện được treo đồng trục và gần nhau (hình 24.2).
a. Nếu dòng điện chạy trong cuộn dây có chiều như trên hình vẽ thì hai cuộn dây hút nhau hay đẩy nhau?
b. Nếu đổi chiều dòng điện của một trong hai cuộn thì tác dụng giữa chúng có gì thay đổi?
Lời giải:
a) Dùng quy tắc nắm tay phải xác định chiều của các. đường sức tù’ trong lòng hai cuộn dây. Từ đó xác định được hai đầu ỏ’ gần nhau của hai cuộn dây đều là cực Bắc nên hai cuộn dây đấy nhau.
b) Nếu đổi chiều dòng điện một trong hai cuộn dây thì hai đầu gần nhau của hai cuộn dây sẽ là hai cực từ khác tên. Vì vậy, hai cuộn dây sẽ hút nhau.
24.3 (SBT, trang 54)
Hình 24.3 mô tả cấu tạo của dụng cụ để phát hiện dòng điện (một loại điện kế). Dụng cụ này gồm một ống dây B, trong lòng B có một thanh nam châm A nằm thăng bằng, vuông góc với trục ống dây và có thể quay quanh một trục đặt giữa thanh, vuông góc với mặt phẳng trang giấy.
a. Nếu dòng điện điện qua cuộn dây B có chiều được đánh dấu như hình vẽ thì kim chỉ thị quay sang bên phải hay bên trái?
b. Hai chốt của điện kế này có cần đánh dấu dương hay âm không?
Lời giải:
a) Dùng quy tắc nắm tay phải xác định được chiều của đường sức từ trong lòng ống dây đi ra ở đầu B của ống dây. Như vậy thanh nam châm phải quay sao cho cực Bắc của thanh nam châm hướng về đầu B của ống dây và kim chỉ thị thì quay sang bên phải.
b) Không. Vì khi chưa có dòng điện trong ống dây thì kim chỉ thị nằm ở giữa bảng chia độ, khi có dòng điện chạy qua ống dây thì tùy theo chiều dòng điện, kim chỉ thị có thế quay sang trái hoặc sang phải bảng chia độ.
24.4 (SBT, trang 55)
a. Cực nào của kim nam châm trong hình 24.4a hướng về phía đầu B của cuộn dây điện?
b. Xác định chiều của dòng điện chạy trong cuộn dây ở hình 24.4b.
Lời giải:
a) Dòng điện trong cuộn dây có chiều đi ra ở đầu B. Dùng quy tắc nắm tay phải xác định được chiều của đường sức trong lòng cuộn dây đi vào ở đầu B nên đầu B là cực Nam. Cực của kim nam châm hướng về đầu B của cuộn dây là cực Bắc.
b) Đầu D của cuộn dây điện là cực Bắc nên đường sức từ trong lòng cuộn dây có chiều đi ra ở đầu D. Dùng quy tắc nắm tay phải xác định được chiều của dòng điện trong cuộn dây đi vào ở đầu C.
24.5 (SBT, trang 55)
Cuộn dây của một nam châm điện được nối với một nguồn điện mà tên các từ cực của nam châm điện được ghi trên hình 24.5. Hãy ghi tên các cực của nguồn điện.
Lời giải:
Đường sức từ trong lòng nam châm điện có chiều đi vào ở cực s, đi ra ở cực N. Dùng quy tắc nắm tay phải để xác định được chiều của dòng điện trong cuộn dây của nam châm điện đi về cực B của nguồn điện. Vì vậy cực B của nguồn điện là cực âm ( – ), cực A của nguồn điện là cực dương ( + ).
24.6 (SBT, trang 55)
Các đường sức từ ở trong lòng ống dây có dòng điện một chiều chạy qua có những đặc điểm gì?
A. Là những đường thẳng song song, cách điều nhau và vuông góc với trục của ống dây.
B. Là những vòng tròn cách đều nhau, có tâm nằm trên trục của ống dây.
C. Là những đường thẳng song song, cách đều nhau và hướng từ cực Bắc đến cực Nam của ống dây.
D. Là những đường thẳng song song, cách đều nhau và hướng từ cực Nam đến cực Bắc của ống dây.
Đáp án:
Chọn D. Là những đường thẳng song song, cách đều nhau và hướng từ cực Nam đến cực Bắc của ống dây.
24.7 (SBT, trang 55)
Nếu dùng quy tắc nắm tay phải để xác định chiều của từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua thì ngón tay cái choãi ra chỉ điều gì?
A. Chiều của dòng điện trong ống dây.
B. Chiều của lực điện từ lên nam châm thử.
C. Chiều của lực điện từ tác dụng lên cực Bắc của nam châm thử đặt ở ngoài ống dây.
D. Chiều của lực điện từ tác dụng lên cực Bắc của nam châm thử trong lòng ống dây.
Đáp án:
Chọn D. Chiều của lực từ tác dụng lên cực Bắc của nam châm thử đặt trong lòng ống dây.
24.8 (SBT, trang 55)
Vì sao có thể coi ống dây có dòng điện một chiều chạy qua như một thanh nam châm thẳng.
A. Vì ống dây cũng có tác dụng lực từ lên kim nam châm.
B. Vì ống dây cũng tác dụng lực từ lên kim sắt.
C. Vì ống dây cũng có hai cực từ như thanh nam châm.
D. Vì một kim nam châm đặt trong lòng ống dây cũng chịu tác dụng của một lực giống như khi đặt trong lòng thanh nam châm.
Đáp án:
Chọn C. Vì ống dây cũng có hai cực từ như thanh nam châm.
24.9 (SBT, trang 55)
Quy tắc nào dưới đây cho ta xác định được chiều của đường sức từ ở trong lòng một ống dây có dòng điện một chiều chạy qua?
A. Quy tắc bàn tay phải.
B. Quy tắc bàn tay trái.
C. Quy tắc nắm tay phải.
D. Quy tắc ngón tay phải.
Đáp án:
Chọn C. Quy tắc nắm tay phải.
Xem thêm Bài 25. Sự nhiễm từ của sắt, thép – Nam châm điện – Giải bài tập SBT Vật Lý 9 tại đây
Trackbacks